De Zweedse warmtepompfabrikant Enrad AB komt naar Nederland. Sören Friis-Hansen en Martijn Veldhoven zijn verantwoordelijk voor de introductie van de nieuwe warmtepomp- en chilloplossing op de Nederlandse markt. Aan Warmte365 leggen zij uit waarom hun compacte, modulaire water-water warmtepomp en chiller met natuurlijk koudemiddel uitermate geschikt is voor Nederland, en waarom Nederland voor Enrad een goede springplank is voor de rest van Europa.

"Wij zien onszelf als een disruptieve kracht," zegt Sören Friis-Hansen, managing director van Enrad in Nederland. "Niet om rebels te zijn, maar omdat we echt geloven dat dingen sneller, anders en beter kunnen."

Een belangrijke reden waarom Enrad Nederland kiest, is het contrast met de thuismarkt Zweden. Terwijl Zweden al decennialang elektrisch verwarmt met betaalbare en schone stroom uit waterkrachtcentrales, was Nederland tot voor kort grotendeels afhankelijk van aardgas. "In Zweden zijn veel gebouwen al voorbereid op lage temperatuurverwarming en is de infrastructuur ingericht op elektrificatie," zegt Friis-Hansen. "In Nederland is de omschakeling veel groter, maar daardoor ook urgenter en interessanter."

Daarnaast kampt Nederland met netcongestie, wat de behoefte vergroot aan efficiënte, schaalbare systemen die digitaal worden aangestuurd en verbonden. "In Zweden hebben we relatief weinig problemen met het stroomnet, maar in Nederland begrijpen we dat dit echt een knelpunt is voor versnelde elektrificatie," zegt Friis-Hansen. "Hoewel we niet beweren dat we netcongestie kunnen oplossen, denken wij dat de modules van Enrad kunnen bijdragen aan het oplossen van de bottlenecks op verduurzaming. Dit omdat er een grote behoefte is aan efficiënte, slimme, compacte en toekomstbestendige oplossingen. Precies waar wij op inspelen."

Volgens Friis-Hansen is de stap naar de Nederlandse markt daarom niet meer dan logisch: "De wetgeving, de bereidheid om te investeren, de maatschappelijke steun om het juiste te doen en de Nederlandse nuchterheid en het gezonde verstand om energieafhankelijkheid, kosten en emissies te reduceren – alles is aanwezig."

Enrad richt zich voornamelijk op de commerciële sector, de landbouw en de industrie. "Er wordt hier nog steeds enorm veel fossiele brandstof gebruikt, waarvan een deel weliswaar moeilijk te vervangen zal zijn, en er is weinig benutting van restwarmte en terugwinning van verspilde energie. Dat maakt Nederland voor ons een paradijs voor de energietransitie," zegt Friis-Hansen. "Onze ambitie? Groter worden dan we nu zijn in Zweden en Noorwegen samen."  

Natuurlijke koudemiddelen
Enrad denkt graag mee met de klant en wordt onderdeel van het probleemoplossend team, waarbij Enrad haar ervaring en kennis royaal deelt. Toch zal Enrad nooit concessies doen op het gebruik van natuurlijke koudemiddelen en het streven naar maximale efficiëntie. De warmtepomp van Enrad gebruikt voornamelijk propaan (R290). "Wat we niet doen: concessies doen aan het koudemiddel. Het móet natuurlijk zijn, anders maken we de machine niet," stelt Friis-Hansen resoluut.

"De tegenhangers van natuurlijke koudemiddelen, synthetische koudemiddelen, zijn schadelijk als deze uit warmtepompen en chillers lekken en in het milieu terechtkomen, omdat ze PFAS/TFA-stoffen bevatten. Onderzoek toont aan dat deze stoffen schadelijke effecten kunnen hebben op mens en natuur, mede omdat het 'forever chemicals' zijn," benadrukt Veldhoven.

"60 procent van alle PFAS-uitstoot komt van gelekte en afgedankte koelmiddelen. Dan is de keuze voor natuurlijk eigenlijk logisch," vult Veldhoven aan.

Het gebruik van syntetische koudemiddelen, ook wel F-gassen genoemd, wordt momenteel uitgefaseerd. Ook volgens Europese wetgeving moeten F-gassen in 2050 volledig van de markt zijn.

Een nadeel van natuurlijke koudemiddelen is dat sommige brandbaarder zijn dan synthetische koudemiddelen en daardoor een veiligheidsrisico kunnen vormen als ze niet goed ontworpen en toegepast worden. Hoewel het voorkeurskoudemiddel van Enrad, propaan, brandbaar is, heeft Enrad uitgebreide veiligheidsmaatregelen ingebouwd in haar modules. Elke module, geschikt voor binneninstallaties, bevat slechts 4,3 kilo propaan en is uitgerust met sensoren die de werking en eventuele lekkages op meerdere punten continu monitoren.

"Omdat elke module is uitgerust met onze geïntegreerde software, EPIC, monitoren we niet alleen voorspellend onderhoud, service en energie-optimalisatie, maar weten we ook binnen een seconde als er iets mis is," zegt Friss-Hansen. "Bovendien wordt de installatie altijd getest in de fabriek en opnieuw bij ingebruikname vergeleken met die referentiewaarden."

Water-water oplossing en modulariteit
In tegenstelling tot veel concurrenten biedt Enrad geen lucht-water warmtepompen aan en blijft het trouw aan zijn water-water erfgoed. "Omdat water-water warmtepompen en chillers veel compacter ontworpen kunnen worden – iets dat verder wordt ondersteund doordat propaan een uitstekend koudemiddel is voor warmteoverdracht – en omdat ze hoge efficiëntie en restwarmteterugwinning mogelijk maken, is onze modulaire technologie ideaal voor industriële processen, benutting van restwarmte, comfortkoeling en verwarming en datacenters," aldus Friis-Hansen.

Daarbij zijn de systemen modulair opgebouwd. Elke unit levert ongeveer 130 kilowatt vermogen en installaties bestaan vaak uit meerdere aan elkaar gekoppelde modules, vandaar ook de naam Enrad, wat in het Zweeds "één rij" betekent.  "Onze units passen op een Europallet, zijn 1,90 meter hoog en wegen zo'n 700 kilo. In een land als Nederland, waar ruimte schaars is, is dat een groot voordeel."

Klaar voor de Nederlandse markt
Hoewel Enrad haar fabriek en productie in Zweden behoudt – momenteel wordt zelfs een geheel nieuwe fabriek gebouwd in Borås, 30 minuten ten oosten van Göteborg – vormt de Nederlandse markt een belangrijke stap in de Europese expansie van Enrad. "Nederland is voor ons de perfecte testgrond. Als het hier lukt, volgen Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de andere landen vanzelf" zegt Friis-Hansen.

Met een combinatie van duurzame technologie, slimme engineering, vastberadenheid en een disruptieve instelling lijkt Enrad klaar om haar stempel te drukken op de Nederlandse markt voor warmtepompen en chillers.