De Deense Vereniging voor warmtenetten bestaat al sinds 1978. Het ontstaan van de vereniging was een logisch gevolg van de keuze van de Deense overheid tijdens de oliecrisis in de jaren zeventig vol in te zetten op het verwarmen van het land via deze netten. Tijdens een webinar dat onlangs werd georganiseerd door de vereniging gaven een aantal grote Deense warmtebedrijven een kijkje in hun keuken.

Warmtelevering via een warmtenet is de meest voorkomende manier van verwarmen in Denemarken. Maar liefst 65 procent van de Deense huishoudens is aangesloten op zo’n net. Zoals overal in Denemarken zijn warmtenetten in handen van coöperaties. De gemeenten en inwoners zijn eigenaar en is er geen winstoogmerk.

Het op drie na grootste warmtenet van Denemarken
Fjernvarme Fyn is het op drie na grootste warmtenet van het land. Ze voorzien in 97 procent van de warmtevraag in de regio Odense en Otterup. Er ligt 120 kilometer aan transmissielijnen (80 tot 90 graden Celsius) en 2.200 kilometer aan distributielijnen (70 tot 75 graden Celsius) die warmte leveren aan de circa 100.000 huishoudens.

Het warmtebedrijf heeft drie doelen:

1. Warmte aanbieden tegen de laagst mogelijke prijs. Hier wordt door de Deense overheid streng op toegezien en bij overtreding van de regels kan een warmtebedrijf een boete tegemoet zien.
2. Het uitfaseren van kolen. Momenteel wordt er nog in een deel van de warmte voorzien door deze fossiele brandstof, maar in 2022 is dat afgelopen en worden kolen vervangen door een brede mix van nieuwe technologieën en een hoge mate van elektrificatie. De uitfasering van kolen bij Fyn zal de jaarlijkse Deense CO2-uitstoot met bijna één procent verminderen en draagt ​​daarmee aanzienlijk bij aan de nationale doelstelling om de CO2-uitstoot in 2030 met 70 procent te verminderen.
3. De gemeente Odense heeft besloten per 2030 volledig klimaatneutraal te willen zijn en heeft het warmtebedrijf aangewezen voor CO2-opslag.

Warmteopslag van een miljoen kubieke meter
Met het hoge aantal warmtepompen en elektrische boilers binnen het warmtenetwerk is het van belang de elektriciteit te gebruiken wanneer deze goedkoop is. Dat is wanneer de windturbines en zonnepanelen het meeste leveren aan het elektriciteitsnet.

Er wordt voor de toekomst ingezet op een enorme warmteopslag van maar liefst 1.000.000 kubieke meter. Hier kan bij goedkope prijzen warmte worden opgeslagen voor op momenten dat de prijs juist hoger ligt. Met twee bassins van 700.000 kubieke meter en 300.000 kubieke meter wordt de warmteopslag de grootste van Denemarken. De warmteopslag kan – zonder gebruik van brandstoffen – voor een kortere periode dezelfde hoeveelheid warmte leveren als een 150 megwatt-installatie.

Warmtebronnen
Fyn verkrijgt zijn warmte momenteel via de verbranding van kolen, afval, stro, houtpellets, gas, olie, andere biomassa en industriële restwarmte. In onderstaande diagram kun je zien hoe die verdeling in 2030 zal moeten zijn.

Afval
Bij Fyn wordt voornamelijk plaatselijk afval, dat niet meer kan worden gerecycled, verbrandt. Het levert een aanzienlijke klimaatwinst op ten opzichte van storten. Energie uit afval levert hier circa 110 megawatt warmte op.

Stro
Stro is een duurzame brandstof en is zowel goed voor het milieu als voor het creëren van lokale werkgelegenheid. De stroslakken die na de verbranding overblijven zijn rijk aan nutriënten en gaan weer terug naar de velden. Als het stro niet zou worden verbrand, maar op de velden zou achterblijven, zou er binnen een paar jaar maar liefst 85 procent van de aanwezige koolstof als CO2 in de atmosfeer vrijkomen. Daarom levert het verbranden van stro voor warmteproductie ook een klimaatvoordeel op. Ook blijkt uit onderzoek dat per 100.000 ton stro ongeveer 100 lokale banen worden gecreëerd in berging, opslag en transport van het stro. De energie uit stro zal ongeveer 120 megawatt aan warmte bijdragen.

Houtpellets
Hier wordt voornamelijk resthout uit de productiebossen uit de directe omgeving van Funen gebruikt. Duurzame biomassa van dichtbij zorgt voor een beperkte CO2-uitstoot door transport. De nieuwe fabriek zal 150.000 tot 200.000 ton biomassa verbruiken. Met een moderne en zeer efficiënte productie-installatie levert de energie uit houtsnippers ongeveer 150 megawatt aan warmte.

Aardgas
Aardgas is een tijdelijke oplossing tot 2030. Het is een noodzakelijke aanvulling op de warmteproductie op die paar dagen per jaar dat er meer warmte nodig is dan de centrales kunnen produceren als de kolen uitgefaseerd worden. Omdat aardgas alleen op de koudste dagen wordt gebruikt, bespaart het klimaat aanzienlijk meer CO2 dan wanneer de steenkoolproductie had doorgegaan. Tegelijkertijd zorgt het beperkte gebruik ervoor dat het stoken met gas slechts 500 tot 1.000 uur per jaar zal plaatsvinden. Het zal maximaal 5 tot 10 procent van de totale warmteproductie uitmaken. Op langere termijn zal aardgas worden vervangen door biogas.

Restwarmte
Het warmtebedrijf oogst de restwarmte van de industrie in de buurt. Eigenlijk bekijken ze wat zich in hun achtertuin bevindt en hoeveel warmte er geoogst kan worden. Dat zijn kleine bedrijven zoals een brouwerij en een drukkerij tot heel grote bedrijven zoals Facebook en de rioolwaterzuivering. Ook het dichtbij gelegen crematorium levert warmte.    

Lees deel 1 van onze serie over Deense warmtenetten hier.