Is de nieuwe geluidsnorm voor warmtepompen doelmatig?

10.03.2021 Joyce Beuken

Is de nieuwe geluidsnorm voor warmtepompen doelmatig?

Per 1 april wordt een geluidsnorm voor lucht-warmtepompen ingevoerd. De norm komt niet helemaal uit de lucht vallen. Geluidshinder is een veelgehoord argument. Maar hoe erg is de hinder van een buitenunit van een warmtepomp nu eigenlijk echt? Is de norm wellicht overdreven streng?

Om te beginnen is de norm wat aan de ingewikkelde kant. Per 1 april mag de geluidsdruk van de warmtepomp tussen 19:00 en 7:00 uur maximaal 40 decibel bedragen op de erfgrens of bij het eerste geopende raam van de buren. Overdag ligt het maximum hoger, namelijk 45 decibel.

Het geluid dat buitenunits van warmtepompen maken wordt uitgedrukt als ‘geluidsvermogen'. Je zou dit als het ware kunnen meten als je een microfoon ín de unit zou plaatsen. Het is belangrijk om te weten wat het verschil is tussen het maximaal geluidsvermogen van de buitenunit en de geluidsdruk op enige afstand zoals het menselijke oor dat daar waarneemt. Het geluidsvermogen is een eigenschap van de buitenunit en is onafhankelijk van afstand of akoestische omgeving. Het geluidsniveau, waarop de norm betrekking heeft, is het resultaat van de verplaatsing van geluidsnaar een bepaald punt, waar de afstand en omgevingsfactoren grote invloed op hebben.

Nederland te klein

Frank Agterberg van Vereniging Warmtepompen vindt de norm erg streng. “40 decibel is niet hoog. In een woonwijk wordt deze grens al overschreden door de omgeving. Langsrijdende auto’s en pratende mensen gaan daar al overheen.”

Als buitenunits van zichzelf nog niet aan de norm voldoen, hetgeen voor de meeste zal gelden, is in Nederland een tuin over het algemeen te klein om voldoende afstand te hebben tot de perceelgrens om daarmee te voldoen, meent Agterberg. “Bovendien wordt vaak naar corporatiewoningen gekeken om snel en grootschalig te verduurzamen, terwijl dit vaak juist rijtjeshuizen met smalle tuinen zijn.”

Nachtrust

Een buitenunit maakt meer geluid naar mate hij harder werkt. Het is belangrijk om rekening te houden met wat je de warmtepomp precies laat doen op welk moment, omdat deze overdag meer geluid mag maken dan ’s nachts. Agterberg: “Warmtepompen kunnen ’s nachts ook met minder geluid werken door een stille modus doordat zij minder hard hoeven te draaien. Je kunt bijvoorbeeld instellen dat de pomp het douchewater overdag verwarmt en je het ’s nachts enkel hoeft te bewaren voor de ochtend-douche, zodat het geluid meevalt.”

Ook de Weishaupt warmtepomp van Monarch heeft een speciale nachtstand, waardoor hij als het ware weet dat hij langer de tijd heeft en dus minder hard werkt. “Onze Bi-block module produceert op anderhalve meter afstand van de module maximaal 35db, ver onder de norm dus”, vertelt Jurgen Megens van Monarch. Op de bron produceert het apparaat maximaal 42db aan geluid, waardoor er voldoende speling is om aan de norm te kunnen voldoen. “Doordat Weishaupt deze extreem stille warmtepomp al eerder heeft ontwikkeld lopen we voor op deze nieuwe wetgeving”, stelt Megens tevreden.

Installateurs hoeven niet te gokken of een unit de norm gaat overschrijden. Frank Agterberg: “Er is een rekentool beschikbaar om de geluidsbelasting te kunnen berekenen. Het is wel van groot belang dat een installateur deze tool goed weet te gebruiken waardoor de berekening aan zal geven of aan de norm wordt voldaan.” Volgens Agterberg moet er daarbij extra scherp op gecontroleerd worden dat de installateur de juiste gegevens invoert, namelijk het maximale geluidsvermogen van de buitenunit en niet het geluidsvermogen dat op het label staat, wanneer deze gemeten is vanuit Ecodesign. "In Ecodesign is namelijk het geluidsvermogen onder gemiddelde bedrijfscondities gemeten”, waarschuwt hij.

Boete of burenruzie

Als blijkt dat een na 1 april 2021 geïnstalleerde buitenunit niet aan de regels voldoet, levert dat problemen op. Maar wat als je al een buitenunit hebt laten installeren, en deze niet voldoet aan de gestelde norm? Geen paniek, de norm is niet van toepassing is op reeds geïnstalleerde buitenunits. Wel wijst Agterberg er op dat men sowieso beter geluidsoverlast kan voorkomen dan louter naar de norm te kijken.  

Ook raadt hij sterk af om een poging te doen om voor 1 april nog snel een warmtepomp te installeren die meer geluid maakt dan per de nieuwe maand is toegestaan. “Als je, nadat je nog even snel een pomp hebt geïnstalleerd om onder de norm uit te komen, in geschil raakt met de buren heb je altijd een probleem. Overlast moest altijd al worden voorkomen, ook voor 1 april 2021. Het aantal niet-opgeloste klachten is zeer gering vergeleken bij de tienduizenden warmtepompen die jaarlijks worden geplaatst. De nieuwe norm zal naar verwachting dit aantal naar nul reduceren. De warmtepompen-branche zorgt voor steeds stillere units, de installateur zal deze graag vakkundig en geluidsarm monteren.”