Kamervragen over 'het gekkenhuis op de markt voor wachttijden warmtepompen'

12.05.2022 Kenneth Nwosu

Kamervragen over

De lange wachttijden bij aanvragen voor warmtepompen en zonnepanelen leiden al enige tijd tot zorgen. Zo sprak Nu.nl begin maart over een gekkenhuis op de markt voor warmtepompen en zonnepanelen door de ver oplopende wachttijden. Ook Warmte365 deed hier reeds verslag van en sprak installateurs over de huidige problemen: Een hoge vraagkant terwijl het aanbod bemoeilijkt wordt door een tekort aan gekwalificeerd personeel, grondstoffen en chips. 

Inmiddels hebben de zorgen de Tweede Kamer bereikt. Kamerleden Sylvio Erkens en Peter Groot (VVD) stelden dan ook vragen aan Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie. 

Kort samengevat stelt de minister dat de markt deze problemen zelf dient op te lossen. In ieder geval wat de korte termijn betreft. 

Verwachtingen over het aantal aanvragen
Allereerst wordt de vraag gesteld of de minister bekend is met het genoemde artikel over het “gekkenhuis” op de markt voor zonnepanelen en warmtepompen. De minister bevestigt dit. 

Vervolgens wordt de vraag gesteld of de in het artikel genoemde piek in het aantal aanvragen naar verwachting zal toenemen. De minister wijst hierop naar de geopolitieke situatie die de huidige vraag gestimuleerd heeft. Stijgende elektriciteitsprijzen onder invloed van stijgende gasprijzen die de businesscase voor zonnepanelen verbeteren.

Naar verwachting van de minister zal deze verhoogde vraag aanhouden. Om dezelfde geopolitieke redenen is de vraag naar warmtepompen en verbeterde isolatie gestegen. Ook hierover spreekt de minister de verwachting uit dat deze vraag voorlopig verhoogd zal blijven gezien de verwachte voordelen voor huishoudens op langere termijn.

Ontwikkelingen vraag en aanbod
"Welke concrete acties kan de overheid nemen om de lange levertijden voor zonnepanelen en warmtepompen, als gevolg van een tekort aan grondstoffen en chips, te verminderen?"

Jetten wijst in zijn antwoord op de tekorten van grondstoffen en chips op de wereldmarkt. Het herstel van deze markt zal enige tijd duren. Er dient dus rekening gehouden te worden met lange levertijden. 

Aan de markt om op te lossen
Jetten verwijst naar de verantwoordelijkheid van de markt zelf: "Eventuele oplossingen voor de levertijden van verduurzamingsopties zoals zonnepanelen liggen echter hoofdzakelijk bij de markt. Grondstoffen en benodigde onderdelen, zoals chips, zijn onderhevig aan vraag en aanbod, waarbij op dit moment voor veel producten de vraag hoog is en het aanbod niet altijd toereikend. Daardoor kunnen de levertijden toenemen."

Voor de lange termijn wordt wel door de overheid onderzocht hoe een grotere onafhankelijkheid gecreëerd kan worden op het gebied van energie. Ook in Europees verband. Op het gebied van zonnepanelen wijst de minister op onderzoek voor het (opnieuw) verhogen van Europese productie. Hiernaast noemt hij het voornemen van de Nederlandse zonnepanelenfabrikant Solarge om een nieuwe fabriek op te zetten in Weert. Deze nieuwe faciliteit zou al in 2023 honderdduizend zonnepanelen kunnen produceren. 

Op het gebied van warmtepompen: De branchevertegenwoordiger van fabrikanten heeft aangekondigd op korte termijn een nieuwe productiefaciliteit in Nederland te realiseren voor hybride warmtepompen. 

Lange adem
Welke concrete acties kan de overheid nemen om de lange wachttijden voor de daadwerkelijke installatie van deze zonnepanelen en warmtepompen door installateurs te versnellen?

De minister wijst op een van de factoren, namelijk het gebrek aan beschikbare installateurs. Het vergroten van het aanbod aan installateurs is volgens Jetten een kwestie van de lange adem. Ook wordt opnieuw gewezen op de verantwoordelijkheid van de markt zelf. "Werkgevers en werknemers zelf spelen een belangrijke rol om te investeren in om- en bijscholing en het zorgen voor banen waar op de arbeidsmarkt vraag naar is."

Wel zal het Rijk hierbij de hulp bieden indien mogelijk en noodzakelijk. Als voorbeeld wijst hij op het Techniekpact. Dit is een verbond tussen de regio’s en het Rijk, (bestuurders uit) het onderwijs, het bedrijfsleven, werkgevers en werknemers. Het doel is om voldoende gekwalificeerde technici op te leiden voor de huidige en toekomstige arbeidsmarkt. Tevens noemt hij het budget dat dit jaar is vrijgemaakt voor de hernieuwde regeling ‘Omscholing naar kansrijke beroepen in de ICT of techniek’. 

Welke warmtepomp voor wie?
Naast de vragen over wachttijden kwamen er ook nog andere vragen aan bod. Zo stelden de kamerleden Erkens en Groot vragen over de verschillen in type warmtepompen en de werking daarvan. Voor welke woningen werkt bijvoorbeeld een hybride pomp het best en wanneer kan juist beter voor een elektrische pomp gekozen worden? 

De minister geeft de voor de hand liggende verklaring dat slecht geïsoleerde huizen vaak beter af zijn met een hybride pomp wegens het extra vermogen van de cv-ketel om warmte te genereren. Moderne, beter geïsoleerde woningen zouden mogelijk beter af zijn met een elektrische warmtepomp. Dit is natuurlijk ook afhankelijk van de ontwikkeling in gas- en electra prijzen. 

Dan volgt de vraag hoe woningcoöperaties en particuliere verhuurders hun woningen sneller kunnen verduurzamen en hoe de overheid dit kan stimuleren. Hoe zorgt de overheid voor keuze van de geschikte maatregelen en dat deze acties nog voor de zomer zullen plaatsvinden?

Jetten wijst in reactie op het Programma Versnelling Verduurzaming Gebouwde Omgeving en het Nationale Isolatie Programma als voorbeelden van een programmatische aanpak om woningen slimmer, sneller en socialer te isoleren. Redenen tot optimisme zullen moeilijk te vinden zijn in de antwoorden van Jetten. Het is vooral aan de markt zelf en er zal een lange adem nodig zijn.