Netbeheerders roepen gemeenten op haast te maken met Transitievisies Warmte

11.03.2022 Jan de Wit

Netbeheerders roepen gemeenten op haast te maken met Transitievisies Warmte

Stedin en Netbeheer Nederland hebben namens alle Nederlandse netbeheerders de gemeenten opgeroepen om meer vaart te maken met hun Transitievisies Warmte. Om de doelstellingen van 2030 “in zicht te houden”. Slechts 16 procent van de gemeenten heeft namelijk een concrete planning opgenomen in zijn Transitievisie.

Eind 2021 moest iedere gemeente een Transitievisie Warmte hebben opgesteld. Hiermee maken gemeenten het tijdspad inzichtelijk wanneer ze welke wijken of buurten van het aardgas kunnen afkoppelen. Voor wijken of buurten die voor 2030 gepland staan, maken gemeenten ook al de mogelijke warmte-alternatieven bekend.

Vanuit het Klimaatakkoord heeft de opgave tot en met 2030 betrekking op ongeveer een vijfde deel van de gebouwenvoorraad, oftewel 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen. Om dit te halen moeten er jaarlijks 187.500 woningen aardgasvrij worden gemaakt.

De analyse van de Transitievisies wordt vandaag aangeboden tijdens het congres van het Programma Aardgasvrije Wijken. De netbeheerders vinden dat deze visies “nog niet voldoende concreet zijn” om aan de slag te gaan. Zo heeft slechts 16 procent van de gemeenten een concrete planning gemaakt.

Lees ook: Slechts 16 procent van de gemeenten heeft concrete Transitievisie Warmte ingediend

Deze informatie is voor netbeheerders “essentieel” om in te schatten wat er aan werk nodig is om de doelen op tijd te behalen. Hoe concreter, hoe beter en hoe sneller de plannen worden opgesteld, stellen de netbeheerders.

Ook Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, drukte alle betrokken partijen op het hart om vaart te maken met de warmtetransitie. Dit deed hij tijdens de opening van het Congres Aardgasvrije Wijken.

"Wat ik wil meegeven aan professionals is: besef dat je nu de wind in de rug hebt. We moesten al omwille van Parijs, omwille van Groningen en nu moeten we ook omwille van Rusland. We moeten zo snel als mogelijk van het gas af. Er is zoveel urgentie dat ik zou zeggen: pak dit moment. Ga zo snel als je kunt aan de slag."

Concrete plannen nodig op korte termijn
53 procent van de gemeenten blijkt nog geen planning te hebben opgenomen in de Transitievisie Warmte, dat betekent dat het onduidelijk is wanneer er gestart gaat worden met planvorming en wanneer er wordt overgegaan tot realisatie.

Bij 31 procent van de gemeenten is wel een globale planning opgenomen, maar is er nog geen jaar van realisatie genoemd. In 16 procent van de gemeenten is een duidelijk tijdspad opgesteld met een startdatum en een realisatietermijn.

“We zien dat het gros van de plannen pas na 2030 uitgevoerd wordt. Tegelijkertijd constateren we dat met name de elektriciteitsnetten in de wijken nu al steeds hoger worden belast, onder meer door elektrisch koken, opwek met zonnepanelen en laadpalen”, aldus David Peters, CTO van Stedin, namens de netbeheerders.

Peters ziet dat het grote en chronische tekort aan gekwalificeerde technici, een tekort aan openbare ruimte en schaarste van materialen ook vertragende factoren zijn op dit moment. Dit dwingt de netbeheerders tot keuzes waarbij de energietransitie in alle scenario’s wordt vertraagd.

“Als netbeheerders moeten we daarom tijdig samen met gemeenten de transitievisies omzetten naar concrete plannen om te bepalen waar het net moet worden verzwaard en waar ruimte moet worden gereserveerd voor transformatorhuisjes. Om de gemaakte doelen uit het klimaatakkoord te kunnen realiseren, hebben we daarbij geen tijd te verliezen.”

Netbeheerders komen ook met voorstellen
De netbeheerders stellen voor om samen met gemeenten aan de slag te gaan met de Wijkuitvoeringsplannen (WUP). Op basis hiervan kunnen de gemeenten en netbeheerders ruimtelijke plannen opstellen voor een toekomstbestendige energie-infrastructuur.

“We moeten systematisch gaan bouwen aan het energiesysteem van 2050. Daarom is een heldere visie op het energiesysteem van de toekomst hard nodig,” zegt Evert den Boer, CEO van Enexis, bestuurslid van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en voorzitter van Netbeheer Nederland, in een interview met de NVDE. "We moeten meer inzetten op flexibiliteit. Dat voorkomt een te grote noodzaak om de infrastructuur uit te breiden."

Ook roepen de netbeheerders het Rijk op om regie te nemen en meer te doen ter ondersteuning. Hiervoor hebben zij vier punten opgesteld. Allereerst willen zij dat er vaart wordt gemaakt met het Wetsvoorstel Gemeentelijke Instrumenten Warmtetransitie. Dit zou gemeenten en netbeheerders de noodzakelijke tools geven om efficiënt te werk te gaan.

Ten tweede moet er volgens de netbeheerders een stevig programma komen dat de gemeenten ondersteunt bij het uitvoeren van de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Aanpassingen aan de energie-infrastructuur zijn hierbij noodzakelijk.

Ten derde zullen er voldoende subsidie-instrumenten moeten komen om bewoners te verleiden om te verduurzamen, “zowel voor collectieve als voor individuele oplossingen”. De netbeheerders zien “isolatie, hybride- en all-electric warmtepompen, duurzame gassen en (hoge temperatuur) warmtenetten” hierbij als belangrijke voorbeelden.

Lees ook: De warmtetransitie moet haalbaar en betaalbaar, dus komen er hybride oplossingen

Opvallend genoeg zei minister De Jonge niet alleen subsidie toe op het Congres Aardgasvrije Wijken, maar zei hij ook dat dwang uiteindelijk “onvermijdelijk” is bij het realiseren van een aardgasvrije toekomst, dat meldt De Volkskrant.

Ten slotte vragen de netbeheerders nog om een snelle bijmengverplichting voor groen gas. Iets wat het kabinet al in het regeerakkoord aankondigde.