Nu de urgentie om onafhankelijk te worden van Russisch gas steeds meer toeneemt is er ook meer aandacht voor gasbesparing. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) sprong hierop in en berekende dat Nederland binnen een jaar bijna vijf miljard kuub aardgas kan besparen. Binnen vier jaar kan er zelfs mogelijk 10 miljard kuub aardgas worden bespaard.

Nederland kan op korte termijn veel minder aardgas verbruiken door een combinatie van snelle energiebesparing en versnelde duurzame opwekking. Nederland gebruikt nu zo’n 40 miljard kuub aardgas, waarvan circa 5 miljard kuub afkomstig is uit Rusland. Een onafhankelijke status van Russisch gas is daarmee binnen een jaar te bereiken.

De NVDE heeft uitgewerkt welke mogelijkheden er binnen een jaar zijn en welke binnen vier jaar, met een indicatie van de bijbehorende vermindering van het Nederlandse gasverbruik.

Daarbij merkt de brancheorganisatie op dat het gaat om “belangrijke oplossingsrichtingen”, niet om concreet uitgewerkte plannen. Het betreffen besparingen voor de industrie en dienstensector, woningen en particulieren, opwekking en de arbeidsmarkt.

“Het bestaande klimaatbeleid werkt al sterk de goede kant op, vaak gaat het om versnelling daarvan. Het klimaatbeleid stuurt op het verminderen van CO2-uitstoot, deze notitie gaat over het verminderen van het Nederlandse gasverbruik. Er is veel synergie tussen beide maar ze zijn niet hetzelfde.”

Daarbij ziet de NVDE een viertal directe manieren waarop het versnellen van het klimaatbeleid een positieve impact op Nederland kan hebben. Het versterkt de Nederlandse energie-onafhankelijkheid, het vermindert de financiering van de oorlogsmachine van Poetin, het verlaagt de energiekosten en versneld het terugdringen van broeikasgasemissies.

Grote Industriële besparingsmogelijkheden
In de industrie en het bedrijfsleven kan er binnen een jaar 2,9 miljard kuub aardgas worden bespaard met zes relatief eenvoudige maatregelen. Meer thermische isolatie, consequentere spoedcontroles op uitvoering Wet Milieubeheer (bestaande verplichting die beperkt wordt nageleefd) en het beter inregelen van warmte- en elektrische installaties zijn de eerste drie genoemde maatregelen.

"Het grootste deel van de energievraag in de industrie is warmte, en die stroomt door buizen. Als je die buis inpakt in een dekbed dan verlies je minder warmte. Zo simpel is het eigenlijk”, legde NVDE-voorzitter Olof van der Gaag tegenover de NOS uit.

“Veel bedrijven hebben in het weekend de verwarming aan en zetten 's nachts het licht niet uit. Het kost bijna geen geld, maar je moet het even regelen. Tot nu toe was het blijkbaar niet urgent genoeg."

Ook pleit de NVDE ervoor dat bedrijven de switch naar LED-verlichting sneller gaan maken en dat alle zakelijke auto’s vanaf 2025 verplicht emissievrij zijn. Die laatste levert eerder een besparing van aardolie op, erkent de branchevereniging, maar omdat de Russische belangen hierin groot zijn, levert het ook meer energieonafhankelijkheid op.

Lees ook: Emissieloze auto van de zaak

“Energieonafhankelijkheid en verduurzaming gaan hand in hand”, ziet ook Raoul Boucke, Tweede Kamerlid namens D66 op LinkedIn. “Goede voorstellen van de NVDE. We moeten versnellen. De emissies moeten omlaag en we moeten af van Poetin’s gas. Klimaatminister Jetten, pak dit op en ga ermee aan de slag.”

De zesde maatregel die wordt voorgesteld is een eventuele tijdelijk vraagreductie vanuit de industrie. De NVDE wijst erop dat de overheid dit in het verleden ook al eens heeft gedaan met kolencentrales, met een vergoeding voor het stopzetten of minder inzetten van kolencentrales. Een industriële reductie van 10 procent zou al goed zijn voor circa 1 miljard kuub aardgas.

“Bij deze aardgastender zou gelden: wie is bereid om tijdelijk minder gas te gebruiken, tegen de ‘laagste kosten per vermeden kuub aardgas’? En de regeling kan een startpunt zijn voor een Groene Industriepolitiek, met bijbehorende keuzes, waar de Kamer om heeft gevraagd”, aldus de NVDE.

Ook voor particulieren zijn er veel eenvoudige maatregelen te nemen
"Ik moet zeggen, het viel me mee", zei Van der Gaag. "Er is veel laaghangend fruit." Ook bij particulieren blijkt dit maar weer eens het geval. Hier zou met zeven maatregelen 1,7 miljard kuub aardgas bespaard kunnen worden.

Het gaat hier om het beter inregelen van installaties in woningen, het opschroeven van het tempo van het Nationaal Isolatieprogramma, een introductie van een aanvullend pakket voor de verduurzaming van warmtebronnen in woningen, een versnelde uitrol van collectieve warmtebronnen, kleinere maatregelen (zoals tochtstrips, deurdrangers, lagere verwarming enzovoorts), een groter subsidiebudget voor elektrische auto’s en mobiliteitsbesparingen (lagere snelheid, betere bandenspanning, meer thuiswerk et cetera).

“We kunnen gelukkig energieonafhankelijk worden van Russische energie, maar dat vergt wel keuzes en daadkracht op de korte termijn”, stelt VVD-Kamerlid Silvio Erkens op LinkedIn.

“We moeten ervoor zorgen dat we de komende winter zonder Russisch gas kunnen. Energiebesparing is echter niet voldoende, we kunnen immers niet alle woningen isoleren in circa 6 maanden, dus we moeten ook keuzes maken op de gasmarkt. Dat betekent inzetten op meer import van vloeibaar gas en het snel vullen van onze nationale gasvoorraden voor een mogelijk koude winter.”

Ook Van der Gaag kan zich hierin vinden. "Het is zeker niet zo dat we dit in Nederland in isolement kunnen oplossen. Het blijft dus wel nodig om te zoeken waar je wél aardgas kan halen." Daarvoor willen beiden dat er ook naar de Noordzee wordt gekeken.

“We moeten ervoor zorgen dat we de komende jaren de rust laten terugkomen op de energiemarkt. Dat betekent ook het snel uitrollen van productie op eigen bodem. In dat kader moet de regering kijken hoe we versneld duurzame elektriciteitsproductie kunnen uitrollen. Daarnaast moeten we voor de overgangsperiode naar een duurzame energieproductie de gaswinning op de Noordzee via een nationaal akkoord op gang krijgen”, aldus Erkens.

Ook de hernieuwbare opwekcapaciteit moet versneld omhoog
Om de opwekcapaciteit van hernieuwbare energie versneld op te bouwen pleit de NVDE eveneens voor het versnellen van doorlooptijden over de hele keten (opwek, infrastructuur en afname) en een SDE-ronde die ervoor zorgt dat ook projecten met onder andere geothermie, aquathermie en groen gas het gaan redden.

Lees ook: ‘12 miljard euro SDE-budget nodig voor warmtetransitie’

Daarbij moet het kabinet volgens de brancheorganisatie ook inzetten op het opschalen van de waterstofproductie en elektrolyse op land en op zee richting 2030. “Het is belangrijk om extra vraag en extra aanbod goed te matchen, ook in relatie tot de benodigde energie-infra.”

Ook prefereert de NVDE de reststromen biomassa uit Nederland, Scandinavië en Baltische Staten boven het aardgas uit Rusland en roept het de regering op om vaart te maken met wetgeving die gericht is op collectieve warmte en het aardgasvrij maken van wijken.

Door in te zetten op batterijsystemen bij grote zonprojecten kan daarnaast worden voorkomen dat de uitrol van zonne-energie verder vertraagd wordt door de huidige netcongestie. Daarbij is de beschikbaarheid van vaklieden is “een cruciale voorwaarde” om de voorgestelde versnellingen te realiseren. Laatste punt om de opwekking te stimuleren ziet de NVDE in de rentestand.

“Een hogere rente hindert duurzaam meer dan fossiel omdat de kapitaallasten hier in verhouding doorgaans veel groter zijn. Met een rentekorting voor duurzaam kan de Europese Centrale Bank de transitie versnellen en voorkomen dat die juist onbedoeld wordt geremd”, stelt de NVDE die merkt dat deze gedachte al enige tijd leeft in de financiële wereld.

“We moeten we op de lange termijn volledig energieonafhankelijk zijn van onvrije regimes en voldoende productie op eigen bodem hebben om ook bij te springen wanneer onze buurlanden dat nodig hebben”, zegt Erkens.

“Dat kan gelukkig ook. De verduurzaming van onze energievoorziening en economie helpt daar gelukkig mee. Zo kunnen we twee vliegen in één klap slaan.”