Welk koudemiddel een warmtepompfabrikant gebruikt is een cruciale factor die het ontwerp en de componentkeuze voor het apparaat bepalen. Warmte365 sprak met Martin Dieryckx, general manager van het environment research center van Daikin, over de keuzes van het bedrijf voor wat betreft het gebruik van koudemiddelen in hun residentiële warmtepompen.

De Europese F-gassen verordening bepaalt dat de productie van synthetische koudemiddelen (HFK) met een significant broeikaseffect worden teruggefaseerd. Fabrikanten worden dus verplicht goed na te denken welke middelen zij in hun warmtepompen stoppen. De twee grootste opties zijn: een nieuwe generatie synthetische koudemiddelen of natuurlijke koudemiddelen (voornamelijk koolwaterstoffen, kooldioxide en ammoniak).

“Wij kijken altijd wat de beste keuze is voor de bewuste toepassing”
Dieryckx: “Daikin kiest niet puur voor synthetisch of niet-synthetisch, maar kijkt altijd wat het beste geschikt is voor de bewuste toepassing. We zijn een belangrijk fabrikant van commerciële koel- en diepvriestoestellen die geen synthetische koudemiddelen gebruiken, maar natuurlijke koudemiddelen zoals propaan. Maar voor residentiële warmtepompen gebruiken wij het synthetische koudemiddel R32 met een GWP-waarde van 675.”

Er wordt bij de keuze vooral gekeken naar de karakteristieken van het middel zoals de brandbaarheid en toxiciteit, maar ook naar de efficiëntie en materiaalgebruik. Natuurlijke koudemiddelen bestaan al meer dan honderd jaar en omwille van de veiligheid zijn destijds de synthetische koudemiddelen ontwikkeld. Dieryckx: “In de loop van de jaren hebben we veel onderzoek gedaan naar de veiligheid en hebben we maatregelen genomen om die te verbeteren. In de recente jaren gebruiken wij koudemiddelen die moeilijk brandbaar zijn, de A2L-koudemiddelen.”

“Niet het koudemiddel, maar juist de verminderde energie-efficiëntie door lekkage heeft de grootste impact”

“De Europese F-gassen verordening heeft er met het quotasysteem voor gezorgd dat de prijzen van koudemiddelen zijn gaan stijgen. Met als direct gevolg dat iedereen er heel zuinig mee omspringt en probeert emissies zoveel mogelijk te vermijden. De dichtheid van deze installaties is dan ook heel hoog, wat uiteraard ten goede komt aan de energie-efficiënte. Wanneer een installatie lekt is de grootste klimaatimpact niet de lekkage van het koudemiddel, maar juist de verminderde energie-efficiënte van het apparaat door het tekort aan koudemiddel. Dat geldt overigens niet alleen voor synthetische – maar ook voor niet-synthetische koudemiddelen.”    

Het is niet voor niets dat de bestaande synthetische koudemiddelen worden teruggefaseerd. Waarvan wij ooit dachten dat het de perfecte oplossing was, veroorzaakten de gassen onvoorziene gigantische problemen. Het gat in de ozonlaag en de klimaatverandering door het in de atmosfeer komen van de chloor en fluor bevattende gassen waren destijds niet voorzien.

Voor nieuwe synthetische stoffen blijft er altijd de onzekerheid of er in de toekomst, na jaren van gebruik en emissie, zal blijken dat er significant nadelige milieueffecten plaatsvinden. Is Daikin hier niet bang voor?

'We moeten met alle gassen voorzichtig zijn, synthetische én niet-synthetische'
Dieryckx: “Het is onze grootste doelstelling dit te vermijden. Daikin blijft continue onderzoek doen om te zien of er nog betere oplossingen zijn, of dit nu synthetisch of niet-synthethisch koudemiddel is. Sommigen geven aan CO2 te gebruiken, maar dat is in veel toepassingen minder efficiënt en ook met dit koudemiddel moeten we voorzichtig zijn om lekkages te vermijden.”

Hij vervolgt: “Veel mensen lijken te denken dat natuurlijk koudemiddel altijd beter zou zijn, maar ik weet niet wat er natuurlijk is aan bijvoorbeeld propaan, daar zit ook een heel proces aan vast om dat te maken. Hetzelfde geldt voor ammoniak, als dat in grote hoeveelheden zou lekken is dat ook zeer gevaarlijk voor de omgeving. Duidelijk is dat we met alle gassen voorzichtig moeten zijn of ze nu natuurlijk of synthetisch zijn.”

'Het effect op korte termijn is belangrijk'
"We moeten zo snel mogelijk de CO2-emissies verminderen. Dus moeten we kijken hoe we dat kunnen bereiken over de levensduur van het apparaat. Bij bepaalde oplossingen kun je dan kiezen voor propaan. Bij grotere apparaten, zoals warmtepompen, moet je al wat voorzichtiger zijn. Daar zit je met een veiligheidsgrens en moet je zorgen dat de efficiëntie van het apparaat niet beperkt wordt door het maximaal veilige vulgewicht van koudemiddel, want dat zorgt weer voor meer CO2-emissie gedurende de levensduur van het apparaat", vult hij aan.

'We blijven continue onderzoek doen'
"Daikin kiest voor residentiële warmtepompen voor het koudemiddel R32. Dat is geen PFAS en het is een enkelvoudige component. Dat wil zeggen dat het goed geschikt is voor een circulaire economie. Het is eenvoudig terug te winnen en her te gebruiken”, vertelt hij.   

Dieryckx: “Daikin neemt zijn verantwoordelijkheid en neemt dit heel serieus. Wij zijn aansprakelijk voor de gevolgen mochten er ongelukken gebeuren met onze apparaten. Het koudemiddel is, naast CO2-emissies over de levensduur en efficiëntie, de belangrijkste prioriteit. R32 is voor Daikin momenteel de beste oplossing voor residentiële toepassingen, maar we blijven continue onderzoek doen om te zien of er nog betere oplossingen zijn of dit nu een synthetisch of natuurlijk koudemiddel is. 

In deel een van deze artikelenreeks over koudemiddelen lees je de mening van René  van Gerwen over natuurlijke koudemiddelen.