Kort geleden besloot de overheid om de invoering van de BENG-eisen en daarmee ook de nieuwe bepalingsmethode voor energielabels (NTA 8800) met een half jaar uit te stellen. Voor de warmtepompsector betekent dit dat de nieuwe geluidseis voor buitenunits van luchtwarmtepompen vanaf 1 januari 2021 in werking treedt.

Geluidseis
Afgelopen jaar ontving de warmtepomp veel media-aandacht rondom geluidsproductie. Ook consumenten- en belangenorganisaties, waaronder de Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG), brachten geluidsoverlast veroorzaakt door buitenunits van warmtepompen ter sprake. “In 2019 hebben wij meer dan 50 meldingen van geluidshinder ontvangen. Dit is ten opzichte van andere veroorzakers van geluidsoverlast een aanzienlijk aantal,” zegt Erik Roelofsen, directeur van de NSG.

Daarom streeft de stichting naar een grenswaarde van 30 dB(A) geluidsdruk op een afstand van 5 meter. Dit is strenger dan de geluidseis van de overheid. Volgens de norm die vanaf volgend jaar geldt, mogen nieuw te bouwen buitenunits van warmtepomp- en airconditioninginstallaties in de nieuwbouw en bestaande bouw niet meer dan 40 dB(A) geluidsdruk op de erfgrens met de buren produceren. “De warmtepompbranche wil, evenals de NSG, geluidshinder door haar apparaten voorkomen. Geluidsbeleving is erg subjectief. De door de NSG voorgestelde 30 dB(A) is eigenlijk bibliotheekstilte,” vertelt Charles Geelen, technisch secretaris van de Vereniging Warmtepompen. “Aangezien het achtergrondgeluid in een omgeving vaak al zo luid is dat het geluidsniveau van een buitenunit niet goed te meten is, is 30 dB(A) onnodig laag,” aldus Geelen.

Geluidsbesparende maatregelen
Het geluid van een warmtepomp wordt voornamelijk veroorzaakt door de bewegende delen in de installatie: de ventilator van de buitenunit en de compressor van de warmtepomp zelf. Niet elke warmtepomp produceert evenveel geluid. Zo is het aantal decibel bijvoorbeeld afhankelijk van de vorm van de ventilatorbladen, de plaatsing van de compressor in de binnen- of buitenunit van de warmtepomp en de genomen geluidsbeperkende maatregelen. Volgens Geelen is er een flink aantal mogelijkheden om het geluid te beperken.

“Een aantal leveranciers verkoopt fysiek kleine en grote buitenunits van warmtepompen met hetzelfde vermogen. Een grotere warmtepomp heeft een grotere ventilator die langzamer draait en daardoor minder geluid produceert.” Daarbij merkt Geelen op dat de verdamper dan ook groter is, wat een beter rendement oplevert. Naast de keuze voor een grotere warmtepomp is ook de plaatsing van de buitenunit van groot belang.

Geelen adviseert daarom om de voorkant van de buitenunit, waar het meeste geluid vandaan komt, vooral niet in richting van de buren de plaatsen. “Zet de buitenunit bijvoorbeeld achterin de tuin, aan de gevel of op een niet-houten garagedak.” Een houten garagedak fungeert namelijk als klankkast. Ook het plaatsen van een omkasting is een oplossing. Geelen zegt echter dat dit vaak duur is, extra ruimte inneemt en een negatief effect kan hebben op het rendement van de warmtepomp.

Het is volgens Geelen niet alleen aan de fabrikant om stillere warmtepompen te ontwerpen. “Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van de fabrikant en de installateur om de goede apparatuur goed te plaatsen. Installateurs moeten goed worden opgeleid om juist met het geluid om te kunnen gaan,” aldus Geelen.

Ook Roelofsen is het hier mee eens. “De installateur moet de consument goed adviseren. Wij merken helaas bij de mensen die ons de geluidshinder melden dat zij in de praktijk niet goed geadviseerd zijn.” Daarom adviseert Roelofsen installateurs en consumenten: “Kies een locatie waar de omgeving er geen hinder aan ondervindt. Denk niet alleen goed na voordat je de warmtepomp aanschaft, maar ook voordat je hem plaatst.”

Toekomstige verwachtingen
Ook in het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2020 dat vorige week woensdag 15 januari op de Warmtepomp Business Day werd gepresenteerd, komen de geluidseisen aan bod. Zo blijkt dat fabrikanten en installateurs de geluidsnormen zowel op technisch als beleidsmatig niveau zien als een van de grootste belemmeringen voor de groei van de warmtepompmarkt. Met betrekking tot de technische ontwikkelingen verwacht een kleine meerderheid van de fabrikanten dat het geluidsniveau van warmtepompbuitenunits binnen 5 jaar te reduceren is naar 30 dB(A) op minder dan 5 meter.

Roelofsen ziet dit als een positief resultaat. “Vorig jaar waren er veel signalen vanuit de markt dat dit niet haalbaar zou zijn, maar ik zie het potentieel nu groeien.” Er komen inderdaad steeds meer stillere warmtepompen op de markt. Zo produceert een nieuw generatie buitenlucht/waterwarmtepompen van Weishaupt slechts 35 dB(A) in vollast op een afstand van 1,5 meter, wat ruim voldoet aan de nieuwe eisen.

De Vereniging Warmtepompen is nog in gesprek met het ministerie, maar over toekomstige ontwikkelingen zegt Geelen: “Er zijn technische maatregelen beschikbaar, maar niet tot in het oneindige. Het is niet reëel om van fabrikanten te verwachten of eisen dat zij warmtepompen fabriceren die geen geluid produceren.”

Duurzaam Verwarmd
Voordat de nieuwe geluidsnorm op 1 januari 2021 in werking treedt, heeft de warmtepompsector de kans om zich goed voor te bereiden. Zo zijn de stilste warmtepompen en de beste geluids- en trillingsisolerende materialen binnenkort te zien op Duurzaam Verwarmd. Daarnaast kunnen er gratis seminars worden gevolgd vol praktische tips waar ook het onderwerp geluid aan bod zal komen. De vakbeurs vindt plaats op dinsdag 17, woensdag 18 en donderdag 19 maart in Expo Haarlemmermeer.