Wat zijn de risico's van geothermie?
24.03.2021 Joyce Beuken
Dat de binnenkant van de aarde pittig warm is, is welbekend. Ook weten steeds meer consumenten dat die ondergrondse warmte het bovengronds aangenaam kan maken. Hoe zit het nu met de ontwikkeling van geothermie in ons land? We spraken Radboud Vorage, voorzitter van Geothermie Nederland, over de kansen maar ook de risico’s van geothermie.
Waar staan we nu in Nederland qua het aandeel van geothermie?
“Momenteel produceren we middels geothermie ongeveer 5 petajoule aan warmte per jaar. Daarmee houden we omgerekend ruim 100.000 woningen warm. De bedoeling is het om dit in 10 jaar tijd te laten toenemen tot een hoeveelheid warmte voor 1 miljoen woningen, een vertienvoudiging dus. Dat vergt, naast een flinke inzet van onze leden, ook aanpassingen op het gebied van beleid en de snelheid van besluitvorming.”
Hoe ontstaan de regels met betrekking tot zo’n jonge sector?
“De regelgeving ontstaat in een soort tweespraak: de wetgever is verantwoordelijk voor de regelgeving, maar die weet ook niet alles over een dergelijke nieuwe techniek zoals geothermie. Wij zien als jonge sector welke regelgeving in de praktijk wel werkt en welke niet. We geven dat dan ook aan de wetgever aan vanuit de sector. Sommige afspraken moeten wettelijk geregeld worden, andere dingen kunnen we vastleggen via eigen industriestandaarden.”
“Er wordt veel over veiligheid gesproken, maar hoe definieer je veilig? Gaat het om veiligheid voor werknemers, voor het milieu, of misschien zelfs op het gebied van geluidsoverlast? Wij denken mee over normen die in de praktijk werken op basis van de beste voorbeelden uit onze industrie. Die kennis delen we binnen onze vereniging en zo wordt na een tijdje die norm de nieuwe standaard.”
Wat zijn de risico's van geothermie?
“Alle fysieke activiteiten die je onderneemt hebben een risico. Als je boodschappen gaat doen kan je door een windvlaag van je fiets afwaaien of tegen auto belanden, of erger nog: in de winkel corona oplopen. We zijn ons vaak niet bewust van risico’s. Daarom besteden we aan dit onderwerp veel aandacht binnen onze vereniging en hoe je hier in de praktijk het beste mee om kunt gaan. Zo kijken we bijvoorbeeld naar risico’s op het gebied van milieu, bodembeweging en geluid. Deze risico's brengen we allemaal in kaart. Daarna gaan we op zoek naar passende oplossingen, zodat we met de laatste stand van de techniek alleen maar acceptabele risico's overhouden.”
Hoe minimaliseren jullie de risico’s?
“We zijn continu in overleg met de overheid over wat voor geothermie de specifiek geaccepteerde risico's zijn. Daar werken we heel hard aan, ook omdat het een nieuwe sector is. Bij alles wat nieuw is doe je gaandeweg kennis op. Ter vergelijking: de generatie voor ons heeft in auto's gereden waar nog geen gordels, airbags of kooiconstructies aan te pas kwamen. Pas veel later kwamen ze erachter dat zo'n kooiconstructie wel handig is voor het geval je over de kop vliegt. En een airbag is ook handig als je ergens op botst.”
“Als nieuwe sector die met nieuwe risico's te maken krijgt pak je die met beide handen aan en ga je ermee aan de slag, zo ook met geothermie. We maken een risico-inventarisatie, nemen maatregelen en gaandeweg verkleinen we het risico verder. Zo wordt het acceptabele risiconiveau steeds verder naar beneden gebracht.”
Wat is jullie einddoel?
“We willen graag betaalbare, duurzame en veilige warmte aan burgers en bedrijven leveren. Daarmee zijn onze leden iedere dag bezig. Om die bijdrage aan de energietransitie succesvol te laten verlopen moeten we zorgen dat het veilig genoeg is. Veiliger dan de klassieke mijnbouw waarbij gas, olie of steenkolen uit de ondergrond moeten worden gehaald. Wij oogsten als het ware de duurzame warmte van het water dat we uit de ondergrond oppompen. Daarna brengen we het water weer direct naar dezelfde laag in de ondergrond terug. Daar kan het dan vervolgens weer opwarmen door de warmte van het binnenste van de aarde. Een mooi voorbeeld voor de nieuwe circulaire economie die we komende decennia met elkaar willen gaan bouwen.”