Warmtebedrijven zijn er in vele soorten en maten. In het noordwestelijke deel van Amsterdam opereert Westpoort Warmte. In 2000 begonnen als publiek-private pionier en nu, na 22 jaar, voor de uitdaging om in veel minder tijd veel méér woningen aan te sluiten op het warmtenet. 

Westpoort Warmte is een joint venture tussen Vattenfall en de gemeente Amsterdam, die allebei voor 50 procent eigenaar zijn. In 2000 stonden ze voor de vraag of een afvalenergiecentrale haar restwarmte kon leveren in de omgeving Westpoort, waar met name bedrijven gevestigd waren. “We wilden kijken hoe dat verliep, of we elkaar bijvoorbeeld niet in de weg zouden zitten. Maar de proef bleek succesvol. De kennis en kunde van zowel energiebedrijf als gemeente kwamen tot hun recht binnen de samenwerking”, stelt Martin Buijck, operationeel directeur van Westpoort Warmte.

Nu, 22 jaar later, heeft Westpoort Warmte een nog sterkere  ambitie om door te groeien. “Er ligt een behoorlijke opgave op het gebied van CO2-reductie in de stadsdelen Nieuw-West en Noord, waar veel stedelijke vernieuwing plaatsvindt. Dat houdt ook in dat er veel bestaande woningen verduurzaamd moeten worden.”

Uiteindelijk zonder aardgas
Zelf heeft Buijck altijd de persoonlijke ambitie gehad om bij te dragen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen in een grote stad. “Ik kwam er in die beginfase achter dat we in Nederland jaarlijks een hoeveelheid warmte lieten verdwijnen die zo’n 15 miljard kubieke meter aardgas vertegenwoordigde, met name in de industrie en zeker ook bij (afval)energiecentrales. Om alle woningen in Nederland te kunnen verwarmen, had je destijds, rond 2000, zo’n 14 miljard kubieke meter aardgas nodig. In theorie zou je dus met alle onbenutte warmte alle woningen in Nederland kunnen verwarmen. Kijken we naar de ontwikkelingen nu, dan zien we dat we op weg zijn naar volledig fossielvrije warmte. Daarbij zetten we in op bijvoorbeeld geothermie en maken we gebruik van warmte-koudeopslag en ook warmte van datacenters.”

Bronnenstrategie
Buijck vertelt dat er aan een bronnenstrategie gewerkt wordt die voorziet in voldoende duurzame warmte voor het groeiende aantal aansluitingen. Ook bij korte pieken in de vraag zullen deze nieuwe bronnen genoeg leveringszekerheid moeten bieden.

“We zijn aan de noordwestkant van Amsterdam van nul naar 50.000 woningen met een aansluiting op een warmtenet gegaan. Maar de plannen van de gemeente vragen een versnelde groeiambitie: naar 160.000 woningen. Dat betekent dat we tempo moeten maken, met name in de bestaande bouw.”

Onafhankelijk
De eindgebruikers van het warmtenet van Westpoort Warmte betalen voor een stabiel warmteproduct niet de hoofdprijs. “Natuurlijk is er de gebruikelijke controle van de Autoriteit Consument & Markt op het ‘niet meer dan anders’-tarief en redelijk rendement. Maar binnen Westpoort Warmte kiezen we er bewust voor om binnen de marges van een gezonde bedrijfsvoering de rendementen zo laag mogelijk te houden. Warmte is een eerste levensbehoefte en we zijn ons bewust van onze maatschappelijke rol. Westpoort Warmte behoort mede daardoor tot de warmtebedrijven in Nederland met de laagste tarieven.”

Buijck krijgt vaak de vraag voorgelegd of de private sector wel zo’n grote rol zou moeten spelen in stedelijke verduurzamingstrajecten. “Ik denk dat we alle kennis en kunde goed kunnen gebruiken. Ook heeft het een voordeel als een grote partij het voortouw neemt. Het geeft bijvoorbeeld inkoopvoordelen, omdat we internationaal inkopen, niet alleen voor Amsterdam. Daarbij moeten we elkaar niet de tent uitvechten. Ik zeg wel eens, de opgave is dusdanig groot geworden dat we iedereen nodig hebben om van de energietransitie een succes te maken”, besluit Buijck.