2,8 biljoen dollar investeringen in energie in 2023, waarvan 1,7 biljoen dollar in hernieuwbaar

05.06.2023 Jan de Wit

2,8 biljoen dollar investeringen in energie in 2023, waarvan 1,7 biljoen dollar in hernieuwbaar
©Nefit Bosch

In 2023 zal er naar verwachting van het Internationaal Energieagentschap (IEA) meer dan 1,7 biljoen dollar worden geïnvesteerd in hernieuwbare energietechnologieën, dat blijkt uit het rapport World Energy Investment 2023. Wereldwijd zal er ongeveer 2,8 biljoen dollar worden geïnvesteerd in energie. “Voor elke dollar die in fossiele brandstoffen wordt geïnvesteerd, gaat er nu ongeveer 1,7 dollar naar schone energie”, merkt IEA-directeur Fatih Birol op.

Het IEA constateert dat de energiecrisis niet alleen heeft geleid tot wereldwijde zorgen over de betaalbaarheid en de veiligheid van energie, maar dat dit ook een katalysator is voor de investeringen in hernieuwbare energie. Zo zullen de jaarlijkse investeringen in schone energie tussen 2021 en 2023 naar verwachting met 24 procent stijgen.

Dit jaar zal wereldwijd ongeveer 2,8 biljoen dollar worden geïnvesteerd in energie, waarvan het IEA verwacht dat ruim 1,7 biljoen dollar zal gaan naar schone energietechnologieën. Iets meer dan 1 biljoen dollar zal in 2023 worden geïnvesteerd in kolen, gas en olie.

Schone energietechnologieën zijn hier breed gedefinieerd, want het gaat niet alleen om warmtepompen, maar ook om hernieuwbare energiebronnen, elektrische voertuigen, kernenergie, netwerken, opslag, emissiearme brandstoffen en efficiëntieverbeteringen.

“Schone energie gaat snel – sneller dan veel mensen beseffen. Dit is duidelijk te zien aan de investeringstrends, waar schone technologieën steeds minder gebruik maken van fossiele brandstoffen. Voor elke dollar die in fossiele brandstoffen wordt geïnvesteerd, gaat er nu ongeveer 1,7 dollar naar schone energie. Vijf jaar geleden was deze verhouding één op één”, aldus Birol.

G7 wapent zich economisch tegen China
Het IEA wil met het rapport World Energy Investment 2023 een wereldwijde benchmark bieden voor de kapitaalstromen in de energiesector en hoe investeerders de risico's en kansen van de energietransitie beoordelen. Zowel in de voorziening van kritieke mineralen, brandstof- en elektriciteit als op het gebied van efficiëntie, onderzoek, ontwikkeling en energiefinanciering.

Waar het IEA door westerse landen ooit is opgericht als tegenhanger van olie-organisatie OPEC, groeit de organisatie inmiddels zelf mee met de energietransitie. Behalve het monitoren van energie in het algemeen, onderzoekt het IEA ook specifiek de ontwikkelingen van hernieuwbare energietechnologieën en de bijbehorende kritieke mineralen die nodig zijn voor de energietransitie. Daarnaast adviseert het IEA steeds nadrukkelijker om snel werk te maken van de energietransitie.

Het Internationaal Energietransitie Agentschap zal ook het investeringsrapport toevoegen aan een eerste wereldwijde inventarisatie van de Overeenkomst van Parijs. Deze zal worden aangeboden in aanloop naar COP28, de 28ste Conference of the Parties zal 30 november tot en met 12 december 2023 plaatsvinden in Dubai.

Richting COP28 wordt het ook steeds duidelijker dat de VS en Europa de economische strijd willen aangaan met China op het gebied van hernieuwbare energietechnologieën. Zo bleek uit het recent verschenen The State of Clean Technology Manufacturing dat de toenemende investeringen zich duidelijk doorvertalen in een groeiende productiecapaciteit van hernieuwbare energiebronnen.

Lees ook: Aantal warmtepompfabrieken groeit snel, maar nog niet snel genoeg

Ook ontstaat er binnen de G7, die bestaat uit de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Europese Unie, een brede consensus dat samenwerking de enige mogelijkheid is om China nog het hoofd te bieden. In korte tijd maakten zij daarom afspraken over het veiligstellen van kritieke mineralen en hun financiering.

Energietransitie begint de wereld in tweeën te splitsen
Het opschroeven van de productiecapaciteit van hernieuwbare energietechnologieën en de bijbehorende investeringen bieden China, Europa en de VS grote economische kansen. Maar het IEA ziet ook een risico ontstaan.

Het grootste gedeelte van de investeringen komt van wat het IEA geavanceerde economieën en China noemt. Zij zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor meer dan 90 procent van de toename in de jaarlijkse investeringen.

Als de energietransitie in de rest van de wereld niet op gang komt, verwacht het IEA dat er een wereldwijde scheidslijn zal ontstaan. De mogelijke have’s en have not’s van de energietransitie. Landen die hun energietransitie op tijd maken en economisch zullen groeien dankzij de technologieën die de transitie mogelijk maken en landen die mogelijk een energietransitie kunnen maken, afhankelijk van de productiecapaciteit van andere landen.

Zo wordt een scenario zeer reëel waarin landen die hun economische groei voor een groot deel te danken hebben aan het niet meerekenen van de milieukosten van hun productie, ook de winsten bij het opruimen in hun zak zullen gaan steken. Om de klimaatdoelstellingen op tijd te halen zal dit vanuit pragmatisch oogpunt onvermijdelijk worden, maar het is allerminst rechtvaardig.

De investeringen van China, Europa en de VS hebben de afgelopen jaren een vlucht genomen met de aankondigingen van respectievelijk een nieuw vijfjarenplan dat doorloopt tot en met 2025, het Green Deal Industrial Plan – die bestaat uit de Net-Zero Industry Act en de European Critical Raw Materials Act – en de Inflation Reduction Act.

Het IEA verwacht dat de investeringen in olie en gas in 2023 met 7 procent zullen stijgen, vooral dankzij grote nationale oliemaatschappijen in het Midden-Oosten. De hoge brandstofprijzen hebben deze partijen veel winst opgeleverd waardoor daar de interesse in fossiele energie weer is gestegen. Hierdoor zullen de investeringen stijgen tot meer dan het dubbele van het niveau dat per 2030 nodig is om het IEA Net Zero Emissions by 2050-scenario te volgen.

Toch ziet het IEA op het gebied van de energietransitie ook nog enkele lichtpuntjes buiten China, Europa en de VS. Zo wordt er in India flink meer geïnvesteerd in zonne-energie en in Brazilië en in delen van het Midden-Oosten in hernieuwbare energie in het algemeen. In grote delen van de wereld komt de energietransitie echter nog maar moeizaam van de grond.