In Den Bosch worden 62 appartementen gebouwd onder architectuur van Studio M10 voor BrabantWonen. Het bijzondere aan dit complex, bestaande uit twee gebouwen, is dat er gebruik wordt gemaakt van passief koelen. Carl Peter Goossen van BouwNext is hier het brein achter het integrale ontwerpproces. Hij vertelt wat er zo bijzonder is aan dit project.

Het staat uiteraard prachtig omschreven in de huurdersfolder: de architectuur van het appartementengebouw is ingetogen maar uitgesproken. Met gevels bestaande uit grote glasvlakken. Maar wordt dat niet heel erg warm in de zomer? Nee, want het dak heeft royale luifels die op warme momenten de zon blokkeren en op dat dak ligt een retentiedak met vegetatie in de vorm van een pluktuin.

Glas, glas, glas
De appartementen zijn voorzien van serres die niet zijn geïsoleerd, maar wel een positieve bijdrage leveren aan de warmtevraag. De daktuin heeft pergola’s met zonnepanelen en zonnecollectoren. Er is gekozen voor prefab, wat de bouw met 40 procent versneld. Het gebouw is tweemaal lichter dan normaal en de reductie van het bouwafval is substantieel groter dan bij traditionele bouw. Tevens wordt het demontabel gebouwd, heel wat anders dan anders dus.

Goossen: “Het gaat hier om sociale woningbouw en dat geeft uiteraard financieel wat beperkingen. Daar moet je slim mee omgaan. Glas is veel goedkoper dan metselwerk. Nou wil ik graag alles van glas, maar dan moet je wel weten wat je doet. Je wilt de zon zomers niet binnen maar in de winter wel om de boel behaaglijk te krijgen. We hebben dus enorm veel rekening gehouden met de zoninval."

"In de oude EPG zat geen schaduwberekening en werd je bij een grote grote hoeveelheid glas (meer dan 50 procent) direct afgestraft omdat men alleen maar dacht aan transmissieverlies. Gelukkig is dit bij de nieuwe regeling NTA 8800 wel meegerekend. Zo wordt glas de kachel van de winter.”

Retentiedak ontlast riool en bewatert tuin
De PV-panelen boven de daktuin zijn van glas en deels transparant, zodat de planten er goed onder kunnen groeien. Deze PV ligt er vooral voor de warmtepomp en het warmwater. Elk appartement is voorzien van zoutboilers die gevoed worden door de PV-panelen. De hoeveelheid PV-panelen geven eerst de energie aan de boilers voordat het afgegeven wordt aan het net.

De warmtepomp is met 45 kilowatt veel kleiner dan je normaal ziet bij appartementencomplexen. Hij is aangesloten op alle convectoren in het gebouw. Deze convectoren kun je handmatig van ‘warm’ naar ‘koud’ draaien zodat je ook kunt koelen. Het mooie is dat iedereen hetzelfde bedrag voor verwarming betaalt, een euro of twaalf, ook al stookt de een wat meer dan de ander. Het warme water wordt wel individueel afgerekend, beide samen komt het op ongeveer 27 euro per maand.

Het dak is een retentiedak en het water wordt voor en na een hoosbui gecontroleerd afgevoerd, waardoor het riool wordt ontlast. Het water wordt gebufferd en verdampt en zorgt voor verkoeling en water voor de tuin. Er blijft altijd zes centimeter water staan voor de planten dus er hoeft niet te worden gesproeid. De bewoners kunnen de daktuin belopen, er is een pluktuin en ze worden aangemoedigd zelf een moestuin bij te houden.

“Dit is wel een beetje een experiment. Het wordt aan de huurders zelf overgelaten, maar we weten natuurlijk niet van te voren of ze dat ook wel gaan doen, maar bij de laatste bijeenkomst waren ze allen enthousiast.” Ook aan de gevel zit veel groen, wat volledig past in Goossens passief koelen-principe. Om van hittestress af te komen moet je vooral in binnensteden veel meer groen plaatsen, vertelde hij eerder al eens.

Negen maanden de tijd nemen voor in bedrijfstelling
“In november is de boel winddicht, maar dan zal het nog even duren voordat de eerste bewoners de sleutel van hun bijzonder mooie appartement met lage verwarmingskosten krijgen”, zegt Goossen. “Wat bij dit soort appartementen wel zeer van belang is, is dat men echt negen maanden de tijd neemt voor de ‘in bedrijfstelling’. Dat vraagt dit soort nieuwe technieken nu eenmaal en de bewoners zijn deze manier van verwarmen en koelen niet gewend."

"Het is een uitdaging om het heel goed aan hen uit te leggen, want gezien de verschillende liggingen verschilt de situatie ook per woning. BrabantWonen is bezig alle betrokken mensen binnen de organisatie te informeren zodat ze de bewoners goed te woord kunnen staan. Het is een ander gebouw dan we gewend zijn en dat gebouw moet ontdekt worden. Dat noem ik een prettige uitdaging.”