Ruim 60.000 nieuwe systemen werden in 2020 geïnstalleerd en naar verwachting zal eind dit jaar de totale marktomvang met 64 procent zijn toegenomen ten opzichte van eind 2019. Dat is de blijde boodschap die te lezen valt in het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2021, dat woensdag 8 september ten overstaan van ruim 150 belangstellenden, werd gepresenteerd in Bimhuis Amsterdam tijdens de Warmtepomp Business Day.

Ondanks deze groei blijft het verwachte aantal geïnstalleerde warmtepompen achter bij de doelstelling uit het Klimaatakkoord. Daarin valt te lezen dat we in 2030 de 1,3 miljoen moeten aantikken. In 2020 zaten we op een totaal van 360.000 en dit jaar komen daar rond de 71.000 bij.

Het doel ligt ruimschoots binnen bereik
Giel Janssen, onderzoeker van Dutch New Energy Research (DNE-Research), licht op het congres toe dat, van de systemen die er dit jaar bijkomen, 80 procent all-electric en 18 procent hybride zullen zijn. 80 procent van deze systemen zullen lucht-water-warmtepompen betreffen en ze zullen vooral zijn toegepast in de nieuwbouw. Als uitdagingen noemt hij de geluidsnormering en beperkingen voor bodemgekoppelde warmtepompen in gebieden waar de bodem beschermd gaat worden in verband met zorgen over de grondwaterkwaliteit.

De berekeningen van DNE-Research tonen nog een ander interessant beeld: bij een gemiddelde reductie van de CO2-uitstoot voor vijf veel voorkomende woningtypes - die 23,4 procent van de actuele woningvoorraad betreffen - zouden we al een besparing tussen de 4 en 7,5 megaton CO2 kunnen realiseren. Als je weet dat het doel van het Klimaatakkoord een reductie van 3,4 megaton is, betekent dit dat het doel ruimschoots binnen bereik ligt, maar ver buiten de marktverwachting en politieke ambities.

‘Er gloort een zeer kleine afname omdat we de nieuwbouw grotendeels hebben voorzien’

DNE Research en Frank Agterberg, voorzitter van de Vereniging Warmtepompen en de Branchevereniging Bodemenergie, een van de sprekers tijdens het congres, zijn het erover eens dat de cijfers in alle opzichten een S-curve laten zien: de markt bevindt zich nu al enkele jaren in het steile deel van de groeicurve.

Agterberg vermeldt wel: “Er gloort een zeer kleine afname aan de horizon en dat komt omdat we de nieuwbouw grotendeels hebben voorzien. De businessomvang van de warmtepomp is al groter dan die van de cv-ketel, maar het is nu tijd voor de ‘oudbouw’ en utiliteit en dat is complexer. En dan hebben we uiteraard ook te maken met de politiek.

"Alle politieke agenda’s hangen met elkaar samen. De regionale agenda’s hangen af van de Nederlandse agenda en deze valt en staat weer bij de plannen van Europa. De rol van de warmtepomp in de transitie is zeer zeker doorgedrongen in de politiek en dat is belangrijk, want daar worden de spelregels voor onze markt gemaakt. Maar uiteindelijk bepaalt de markt. De vraag bepaalt het aanbod en daar zit hem nu net de uitdaging. Is de klant goed op de hoogte en heeft deze het juiste beeld?”

‘We zijn bezig met een geforceerde marktverandering’
De warmtepompmarkt kent drie pijlers: de energie- en klimaatpijler, de bouwpijler en de milieupijler. Het succes valt en staat bij deze pijlers, als er één ontbreekt gaat het niet lukken. Het is een verhaal van de lange adem: waar gaat de ontwikkeling heen, wat zijn de kansen en waar liggen de uitdagingen.

“We zijn met zijn allen bezig met een enorm geforceerde marktverandering”, gaat Agterberg verder. “Het beleid maakt de markt en wij als branche willen dat het ergens naar toe gaat. Precies dat maakt deze markt ook zo spannend. De sector vindt dat er meer moet gebeuren terwijl de gevestigde orde dat onderschrijft, maar zich wel hardop afvraagt of dat wel zo snel moet. En om eenvoudigweg tegen de branche te zeggen: ‘regel het maar’, is te gemakkelijk.

"De branche kan niet alles regelen, want dat zijn niet alleen de warmtepompfabrikanten, het is het volledige keten van financiële sector tot vastgoed en van projectontwikkelaar tot installateur, ze moeten allemaal mee.”

'Laten we het samen en integraal doen'
Agterberg besluit: “Er zijn steeds weer nieuwe uitdagingen op ons pad: het elektriciteitsnet, geluidsnormen en barrières die worden opgeworpen voor de bodembron. Laten we als branche niet ieder voor zich gaan strijden. Het is van belang dat we dit samen en integraal doen.”

Het onderzoek voor het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2021 werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Dutch New Energy Research in opdracht van vakbeurs Duurzaam Verwarmd en de Dutch Heat Pump Association. Het trendrapport is vanaf nu hier te downloaden.