De naam Sønderborg zal bij de meeste mensen geen belletje doen rinkelen, maar het stadje is hard op weg om een unieke mijlpaal te bereiken. Via Project Zero is de stad bezig om al haar energiesystemen CO2-neutraal te maken. Maar daar stopt de ambitie niet. Ze willen andere steden wereldwijd inspireren om een groene energietransitie te realiseren. Hoe gaat de stad te werk?

“Als Sønderborg het kan, dan kan jouw stad het ook”, zei Andrea Voigt, onder meer werkzaam bij fabrikant Danfoss onlangs in een webinar over trends in de warmtepompmarkt. “Het CO2-neutraal maken van gebouwen is een zeer gecompliceerde taak. Om dat te bereiken moeten we muren doorbreken. Er moet meer synergie komen tussen het gebruik van warmtepompen en stadsverwarming. Overheden zouden er meer bewust van moeten zijn dat energie- en klimaatbeleid complementair zijn aan elkaar. Deze aanpak wordt in Sønderborg al toegepast.”

“Er wordt in de stad heel veel warmte die bij afvalverwerking vrijkomt opgevangen”, gaat Voigt verder. “Maar ook uit installaties van supermarkten en steenfabrieken. Dat wordt vervolgens allemaal hergebruikt, waardoor er niks verloren gaat. Dat is een prachtig circulair systeem. Verder hebben veel inwoners warmtepompen. Er is elektrisch vervoer. Dit komt allemaal samen in Project Zero.”

Voigt geeft een voorbeeld uit wat ze het masterplan van Sønderborg noemt. “Het ziekenhuis van de stad wil CO2-neutraal worden. Een ziekenhuis is een typische faciliteit waar je verwarming en verkoeling nodig hebt. De warmte die bij koelsystemen vrijkomt wordt opgevangen. Die wordt vervolgens ingezet voor de warmtenetten in de stad. Dus iedereen profiteert van de duurzame warmte. Hierdoor is de synergie niet alleen zichtbaar, maar wordt deze ook gebruikt.”

Aanpak
Het Deense dorp stelde het plan voor Project Zero al in 2007 op. Uit berekeningen bleek dat de stad in dat jaar 700.000 ton CO2 uitstootte. Acht jaar later was dit cijfer in een onderzoeksrapport al gedaald naar 501.000 ton. Twee jaar geleden bleek dat de stad nog maar 300.000 ton uitstoot.

Een diepere blik op de aanpak van de stad: de stadsverwarming in de regio Sønderborg wordt verzorgd door drie leveranciers, die elk hun eigen netwerk hebben. De providers zijn bezig om de netwerken te verbinden en te digitaliseren, hierdoor kan het warmtenet nog efficiënter gebruikt worden. Hergebruikte warmte van de industrie kan daardoor makkelijker terug geleverd worden aan het stadsverwarmingsnet.

De stad heeft ook grootse plannen voor de toekomst om hun doel bereiken. In 2028 hoopt men een nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie klaar te hebben, die een belangrijke rol moet gaan spelen bij de energievoorziening. Het afvalwater wordt mechanisch, biologisch en chemisch gezuiverd in de installatie. Hierdoor stoot de stad minder CO2 uit en voldoet de stad aan de strenge eisen voor emissies. 

Een nog te bouwen fabriek zal groene brandstof produceren voor onder meer vliegtuigen en schepen. De productie van groene brandstof is een manier om stroom op te slaan, wanneer de stad meer produceert dan er verbruikt wordt.

Toekomst
“Ons concept heeft een groter potentieel om alleen onze eigen klimaatuitdaging op te lossen”, zegt de projectgroep op haar site. “Het kan over de hele wereld worden gebruikt. We willen andere steden de weg wijzen om hun eigen transformatie door te gaan en we zijn al goed op weg.”

Zo hebben de Denen al toegezegd een van de grootste universiteiten van Singapore te helpen om haar campus CO2-neutraal te maken. De campus omvat acht hectare, die naast onderwijsfaciliteiten voor 12.800 studenten ook onderdak biedt aan studentenhuisvesting, winkels en een gebied met sportfaciliteiten zoals een zwembad en een stadion.

De projectgroep geeft aan dat hun verwachtingen voor de meting in 2022 zijn overtroffen. Dat kwam door de ruim 847 inwoners die in dat jaar van het gas afgingen, nog eens 108 inwoners lieten hun stookolieketel vervangen, zo bleek uit onderzoek. Daar stond tegenover dat de uitstoot van auto’s niet zo snel daalde als verwacht.

Na de Covidpandemie werkten mensen minder thuis en werd er meer gereden. Bovendien heeft slechts drie procent van de inwoners van de Deense stad een elektrische auto.

Gaat het Sønderborg lukken om in 2029 geen CO2 meer uit te stoten? In het gebied rond de stad in ieder geval niet, zo heeft de projectgroep al berekend. “Maar de gemeente wordt echter CO2-neutraal omdat we meer biogas en groene brandstoffen produceren dan we verbruiken. Zo dragen we bij aan het koolstofneutraal maken van het nationale energiesysteem, en het overschot aan energie heeft een positieve impact op de ecologische voetafdruk.”