Duitsland scherpt klimaatdoelen aan, wat doet Nederland?

12.05.2021 Jan de Wit

Duitsland scherpt klimaatdoelen aan, wat doet Nederland?

De hoogste rechtelijke macht in Duitsland besloot dat het land zijn klimaatdoelstellingen scherper moet stellen. Nog geen week later had de Duitse regering dit gerealiseerd. Hoe kijkt Nederland hier tegenaan?

Het Bundesverfassungsgericht – het Duitse Constitutioneel Hof – in Karlsruhe oordeelde op 29 april dat de Duitse klimaatplannen ontoereikend zijn en zo toekomstige generaties opscheept met de gevolgen. Op 5 mei kondigde minister van Milieu Svenja Schulze aan dat de regering de klimaatwet aanscherpt. Duitsland moet al in 2045 klimaatneutraal zijn, in plaats van 2050.

Onderdeel van de nieuwe doelstelling is dat er 65 procent minder broeikasgassen wordt uitgestoten in 2030 dan in 1990. Vanaf 2030 zou Duitsland dan 125 miljoen ton minder CO2 per jaar uitstoten dan eerder besloten. Nu Die Grünen het goed doet in de peilingen vermoed Reuters dat de Duitse regering nog meer geneigd was om vaart achter de klimaatambities te zetten.

Urgenda
De rechtszaak tegen de Duitse overheid was aangespannen door meerdere milieuorganisaties en belanghebbenden, en kent gelijkenissen met de Nederlandse Urgenda-rechtszaak. Twee dagen nadat Duitsland de nieuwe klimaatdoelen bekend maakte reageerde Marjan Minnesma ook, directeur van de Stichting Urgenda, in de Volkskrant.

“Klimaat moet net als corona prioriteit krijgen”, zegt Minnesma. “Het moment waarop we een dwangsom gaan eisen bij de rechter komt naderbij. Ik ben al aan een brandbrief aan Mark Rutte begonnen omdat we lang genoeg hebben gewacht.” Ze hoopt in gesprek te kunnen met de premier over hoe Nederland de 8 megaton te veel CO2-emissie wil reduceren.

Volgens haar kan de Nederlandse politiek een voorbeeld nemen aan de oosterburen. “Binnen een week nadat hun hoogste rechter oordeelde dat de Duitsers niet genoeg doen om een ontwrichtende klimaatverandering te voorkomen, komt de regering daar met een stevige verhoging van hun doelen.”

Den Haag
In Den Haag bleef het opvallend rustig. Joris Thijssen, Tweede Kamerlid namens de PvdA, twitterde onlangs nog blij te zijn dat de Europese Unie zich committeert aan 55 procent minder uitstoot in 2030. “Dat is cruciaal om onze planneet leefbaar te houden. Nu de daden! Dit lukt alleen als we het eerlijk doen. Het is essentieel dat we sturen op noodzakelijke doorbraken, zodat de CO2 reductie nog veel sneller kan gaan. Zoals bij het energieakkoord waarin werd afgesproken tot uitrol van wind op zee.”

Raoul Boucke, namens D66 verantwoordelijk voor klimaat en energie, vertelt aan Warmte365 dat hij hoopt dat Nederland snel Europees klimaat-koploper Duitsland zal volgen. “Laten we ervoor zorgen dat Nederland ook in de Europese kopgroep komt. Want als we niet voorop lopen, lopen we achter. En dat is slecht voor onze economie en onze banen van de toekomst.”

Een nieuwe stap naar de rechter hoopt Boucke te kunnen voorkomen door de klimaataanpak niet boven de markt te laten zweven. “Duitsland wordt nu gedwongen door de rechter om stappen te zetten. Net zoals in Nederland is gebeurd. Dat moeten we niet een tweede keer laten gebeuren. Het is aan de politiek om keuzes te maken.”

EU-norm
Met het Klimaatakkoord heeft Nederlandse politiek zich een uitstootreductie van 49 procent ten doel gesteld. Als het aan D66 ligt, kan dat volgens Boucke nog wel een stukje ambitieuzer. “Wat D66 betreft kiezen we voor een schone toekomst, bovendien geven we ondernemers ook zekerheid meet duidelijke doelen voor de lange termijn. In ons verkiezingsprogramma geven we aan dat we de CO2-uitstoot willen verminderen met 60 procent in 2030.”

Klimaatwoordvoerder van GroenLinks Tom van der Lee toonde zich op Twitter opgetogen met het Duitse besluit. “Dat is geweldig en echt heel ambitieus. In de klimaatdoorrekening van GroenLinks kwamen wij uit op een uitstootreductie van 63 procent in 2030 en klimaatneutraliteit in 2045.”

Van der Lee ziet hierin ook een nog scherpere EU-norm dichterbij komen. “Dit betekent trouwens ook dat een hoger reductiedoel in het komende regeerakkoord veel kansrijker is geworden, omdat het nieuwe 65 procent doel van onze belangrijkste handelspartner Duitsland het ‘weglek-argument’ flink ontkracht. Het brengt een EU-norm van 65 procent ook dichterbij, zoals GroenLinks al wil.”

Coalitie HR-Hybride
In Nederland pleitte de Coalitie HR-Hybride – bestaande uit Techniek Nederland, Natuur & Milieu en Netbeheer Nederland – onlangs nog voor de hybride warmtepomp als middel om op korte termijn flink op de CO2-uitstoot te besparen. De coalitie wil dat er vanaf 2024 ieder jaar minimaal 100.000 hybride warmtepompen worden geplaatst in woningen en gebouwen. Vóór 2030 moeten er 1 miljoen tot 2 miljoen hybride warmtepompen zijn geïnstalleerd.

De Coalitie HR-Hybride denkt dat 1-2 miljoen hybride warmtepompen vóór 2030 een besparing zou opleveren van 1,3 tot 2,6 megaton CO2. Voor de gebruikers zou het direct een besparing tot 70% op het aardgasverbruik voor verwarming kunnen opleveren. “We gaan door met woonwijken aardgasvrij maken”, zegt voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland. “Maar als we op koers willen blijven voor het Klimaatakkoord en de Parijs-doelstellingen, dan zijn hybride warmtepompen een onmisbare tussenstap.”