Dutch New Energy Research: wisselend beleid remt warmtetransitie
30.09.2025 Gijs de Koning
Dutch New Energy Research (DNE) publiceerde deze week een nieuw rapport waarin de impact van Nederlands energiebeleid op de duurzame energiesector wordt geanalyseerd. De onderzoekers signaleren dat de warmtetransitie sterk wordt beïnvloed door de wisselende beleidskeuzes van de afgelopen jaren. De aankondiging dat de doelstelling voor een CO₂-vrij elektriciteitssysteem in 2035 is losgelaten, versterkt dit gevoel van onzekerheid.
“Het Nederlandse energiebeleid heeft bewezen een directe invloed te hebben op investeringsstromen en consumentengedrag. De zonne- en warmtepompsector tonen hoe kwetsbaar markten zijn voor wisselend beleid”, stelt Dutch New Energy Research
Warmtepompen speelbal van beleid
Volgens het rapport is de warmtepompmarkt een van de duidelijkste voorbeelden van hoe beleid de vraag kan opjagen of juist afremmen. DNE schrijft: “Het aangekondigde toekomstige verbod op gasketels in combinatie met het aangekondigde uitstel van de geleidelijke verlaging van de salderingsregeling en de hoge energieprijzen zorgden voor een stijging van de verkoop van lucht-waterwarmtepompen in de tweede helft van 2022 en begin 2023, een viervoudige groei ten opzichte van juli 2022. De val van de regering in juli 2023, wat de wijziging van het energiebeleid betekende, zorgde voor een daling van de verkoop van warmtepompen met 70 procent in 6 maanden.”
“Na de verkiezingen bleef de verkoop dicht bij het laagste niveau totdat de nieuwe regering in juli 2024 aan de macht kwam en de doelstelling voor 2030 van 1 miljoen hybride warmtepompen bevestigde. Daarnaast kondigde de nieuwe regering nieuwe wijzigingen aan in de ISDE-ondersteuning die de warmtepompsector gebruikte voor een sterke marketingcampagne die resulteerde in een drievoudige groei van de verkoop tot januari 2025. Sindsdien is de verkoop met 35 procent gedaald.”
Die opeenvolging van pieken en dalen maakt de markt kwetsbaar. Consumenten stellen investeringen uit en fabrikanten en installateurs krijgen te maken met onvoorspelbare vraag.
Warmtenetten en infrastructuur als sleutel
Ook voor de ontwikkeling van warmtenetten wijst DNE Research op het belang van consistent beleid. Om wijken daadwerkelijk aardgasvrij te maken, is langdurige zekerheid nodig over subsidies, vergunningen en lokale regie.
Het rapport benadrukt dat de Europese klimaatdoelstellingen richting 2040 helder zijn: “Alle energieverbruikende sectoren moeten CO₂-neutraal worden. Huishoudens zullen moeten overstappen van gasketels naar stadsverwarming of warmtepompen.”
Daarvoor zijn grootschalige investeringen in infrastructuur noodzakelijk. Zonder duidelijke kaders vanuit de overheid dreigt vertraging en blijven gemeenten en warmtebedrijven terughoudend.
Routes naar de klimaatdoelen van 2040
Het rapport plaatst deze ontwikkelingen in de bredere context van de Europese klimaatdoelstellingen. Om in 2040 een reductie van 90 procent van de uitstoot te realiseren, zijn volgens de onderzoekers meerdere mogelijkheden.
DNE schrijft: “Om tegen 2040 de doelstelling van 90 procent emissiereductie te behalen, stelt de Europese Commissie voor om tegen die tijd het gebruik van fossiele brandstoffen met 80 procent verminderd te hebben. Dit betekent dat alle energieverbruikende sectoren CO₂-neutraal gemaakt moeten worden. Huishoudens zullen moeten overstappen van gasketels naar stadsverwarming of warmtepompen, de industrie zal processen CO₂-neutraal moeten maken en de transportsector zal moeten overschakelen op elektriciteit, biobrandstoffen en waterstof.”
DNE wijst voor de adoptie van warmtepompen in de residentiële sector naar de ISDE als aandrijver. “In 2022 werd 38 procent van de warmtepompen geïnstalleerd met ISDE-ondersteuning. Dit cijfer steeg tot 56 procent in 2023 en zelfs 72 procent in 2024. Van de bijna 126.000 warmtepompen die in 2024 zijn geïnstalleerd (exclusief airconditioners), werden er bijna 90.000 gesubsidieerd via de ISDE-regeling. Ongeveer 90 procent van de aanvragen was afkomstig van particuliere huiseigenaren.
DNE concludeert: “Hoewel het totale aantal nieuwe installaties in 2024 met 10 procent is gedaald, illustreren de gegevens duidelijk de toenemende afhankelijkheid van overheidssubsidies om de marktacceptatie te ondersteunen.”
Een sector vol ups en downs
De duurzame-energiesector wordt al jaren heen en weer geslingerd door beleid. Sinds 2019 is er besloten tot een verbod op nieuwe gasketels (later afgezwakt), is de salderingsregeling eerst verlengd en vervolgens abrupt beëindigd, en is nu ook de doelstelling voor een CO₂-vrij elektriciteitssysteem in 2035 geschrapt.
Deze wisselingen vertalen zich in de marktbewegingen. DNE constateert: “Er zijn aanwijzingen dat de veranderingen in het energiebeleid de afgelopen jaren een negatieve invloed hebben gehad op het vertrouwen in duurzame technologieën en investeringen.”
Voor veel spelers in de sector voelt dit als een aaneenschakeling van pieken en dalen. Waar de vraag in 2022 en2023 explodeerde door de energiecrisis en beleidsaankondigingen, volgden daarna scherpe dalingen zodra beleid werd teruggedraaid.
Consistentie als sleutel voor de energietransitie
De analyse van DNE eindigt met een duidelijke oproep: stabiliteit en voorspelbaarheid zijn cruciaal. “Consistent, betrouwbaar en toekomstgericht beleid is van groot belang om de afzonderlijke sectoren niet alleen te laten groeien, maar ook op elkaar te laten aansluiten. Alleen zo kan de energietransitie in Nederland voldoende snelheid en stabiliteit ontwikkelen om de nationale en Europese doelstellingen te halen.”
Met de lancering van dit rapport bevestigt Dutch New Energy Research wat veel marktpartijen al langer ervaren: de ups en downs in beleid kosten de sector kostbare tijd, investeringen en vertrouwen. Nu ook het doel van een CO₂-vrij elektriciteitssysteem in 2035 wordt losgelaten, dringt zich één vraag op: hoe kan Nederland nog op koers komen te liggen om de Europese doelstellingen voor 2040 en 2050 te behalen, als het beleid daar niet actief op stuurt.
