Door de hoge gasprijzen en onzekerheid op de markt kiest ook de horeca ervoor om te elektrificeren. Vanwege de hoge piekvraag aan elektriciteit is dit voor veel horecazaken echter niet altijd even eenvoudig. BlueTerra zocht, in opdracht van TKI Urban Energy, uit in hoeverre de horeca elektrificeert en tegen welke problemen zij hierbij aanlopen en schreef hierover de Rapportage Slimme Elektrificatie Horeca. Maarten de Vries, programmamanager lokale energiesystemen bij TKI Urban Energy, licht toe waarom dit werd onderzocht en welke bevindingen uit het onderzoek kwamen.

De horeca is volgens TKI Urban Energy nog onderbelicht als het aankomt op elektrificatie en verduurzaming. Wanneer er wordt gesproken over netcongestie wordt er toch vaak gekeken naar de industrie en bedrijven die te kampen hebben met lange wachttijden voor aansluitingen en op het gebied van innovatie gaat het meestal over de nieuwe technieken voor het energiehuishouden in woningen. De horeca valt tussen wal en schip. Het onderzoek dient daarom ook als verkenning van de problematiek.

De Vries: “Het onderzoek bevestigde ons vermoeden dat de elektrificatieopgave, ook in de horeca, behoorlijk groot is. Dit betekent dat een deel van die horecapartijen heel erg moet gaan inzetten op slim energiemanagement of een grootverbruikaansluiting nodig heeft. De wachttijden voor grootverbruikaansluitingen zijn momenteel erg lang dus hiermee wordt het belang van slimme sturing dus maar weer benadrukt.”

Hoe ziet elektrificatie in de horeca er uit?
Het grootste gedeelte van het energieverbruik van de horeca is afhankelijk van de keukens. In de horeca wordt er in de keukens vaak gebruikt gemaakt van gaspitten om op te koken en is bijvoorbeeld ook de frituur vaak aangesloten op het gas. De Vries: “Wat mij verbaasde in dit onderzoek is dat de frituur is niet zoals thuis op elektra maar op gas. Om te elektrificeren vraagt een enorme bak aan vermogen.”

De keukens kunnen hun gaspitten vervangen door inductieplaten, elektrisch gaan frituren en de panden gaan verwarmen met warmtepompen. Ovens zijn volgens het onderzoek vaak al elektrisch. Ook de koeling, ventilatoren, verlichting en airconditioning spelen een grote rol in het elektrisch verbruik van de horeca.

Waarom wil de horeca elektrificeren?
“Wat ik een verrassend inzicht vond is dat veel horecazaken zeggen dat ze juist elektrisch willen waar wij hadden verwacht dat ze zo lang mogelijk op gas zouden willen blijven. Dit komt onder andere doordat elektrificatie bijdraagt aan een fijner binnenklimaat. Het wordt beduidend minder warm. Daarnaast is er ook nog de angst dat de gasprijzen blijven stijgen”, stelt de Vries.

Het fijnere binnenklimaat komt volgens het rapport doordat er bij inductiefornuizen minder warmteverlies is aan de omgeving.

Het rapport stelt ook dat het uiteindelijk goedkoper gaat zijn voor horeca ondernemers om hun keuken volledig te elektrificeren omdat men verwacht dat de prijs van stroom gaat zakken onder de gasprijs. Daarnaast wordt de elektrische apparatuur steeds efficiënter.

Welke problemen levert dit op?
Apparaten die al veel stroom vragen in de horeca zijn de ovens, de koelingen, airconditioning en de ventilatie. Deze zorgen veelal voor een constante afname van elektriciteit. Als een keuken gaat elektrificeren zullen die pieken tijdens de drukke momenten alleen maar hoger worden. “Deze piekvermogens komen over het algemeen maar voor een korte duur voor bijvoorbeeld tijdens het op temperatuur krijgen van te bakken producten in de pan of het frituren van bevroren producten”, stelt het rapport.

Het rapport wijst er op dat om de pieken van de elektrificatie van de keuken op te vangen de aansluiting van het horecabedrijf zal moeten worden verzwaard. Hiervoor zijn lange wachttijden.

Ook zal de locatie van een horeca aangelegenheid bijdragen aan de mogelijkheid om te elektrificeren en de impact die dit op het net heeft. De Vries: “Horeca zit vaak in dezelfde straat, en in dezelfde stadskern, dus als je al die partijen in elkaars nabijheid gaat elektrificeren kan dit tot een enorme piek leiden.”

Hoe kan dit worden opgelost?
Een batterij zou op de momenten dat er veel stroom wordt gevraagd stroom bij kunnen leveren zodat de piekvraag onder een bepaald vermogen blijft. Hierdoor kan de horeca op korte termijn elektrificeren zonder hierbij het elektriciteitsnet te belasten. Voor ondernemers kan dit een interessante businesscase zijn volgens het rapport, omdat de er ook vaak extra kosten zijn gemoeid met het hebben van een grotere aansluiting en er lange wachttijden zijn voor het verkrijgen hiervan.

Verder stelt het rapport dat een warmtebuffer kan bijdragen aan het aftoppen van het piekvermogen. Door tijdens de daluren water te verwarmen en op te slaan kan deze tijdens piekuren worden aangesproken voor de verzwaring van het pand of voor bijvoorbeeld de vaatwassers.

Op de iets langere termijn worden groepscontracten, een nieuwe contractvorm die nu in ontwikkeling is vanuit netbeheerders, ook interessant. Het rapport noemt al voorbeeld een winkelstraat waar een horecaonderneming het onbenutte transportvermogen van de winkels kan gebruiken als de winkels gesloten zijn, of een restaurant en een bakker die een accupakket delen waarbij de bakker ’s ochtends de stroom verbruikt en het restaurant ‘s avonds. Dat vraagt om maatwerk tussen ondernemers, waarvoor nog goede contracten ontwikkeld moeten worden.