“We gaan het woord samenwerken niet noemen”, dat was de afspraak bij het webinar Toekomstbestendige Bedrijventerreinen van TKI-Urban Energy. Maar eigenlijk kwamen alle synoniemen wel voorbij: contact leggen, kennisdelen, elkaar opzoeken, belletje trekken en samen kijken naar kansen.

Aniek Moonen is voorzitter van De Jonge Klimaatbeweging. Op de bewering dat Nederland qua energietransitie het slechtste jongetje van de klas is antwoordt zij: “In Nederland is steeds gedacht, als we er maar veel over praten en er veel potjes geld voor vrij maken, dan verduurzaamt men vanzelf wel. Er is nog nooit vanuit de overheid een visie gedeeld. Wat gaan we precies doen met dat geld en waar gaan we naar toe? En het blijkt dus niet vanzelf te gaan. Een overheid moet actief sturen naar de richting die ze willen dat het opgaat. En dat betekent ook af en toe zeggen: ‘Nee, dat gaan we niet doen’. Ze zijn nog veel te veel aan het polderen.”

Dat bevestigt Teun Bokhoven, voorzitter NVDE, al is hij wel wat milder. “Dat gepolder heeft ons wel iets gebracht. We zijn nu veel meer aanbeland in de uitvoerfase. Zo zijn we met normen bezig die aan ondernemers perspectief bieden en waardoor ze weten waar ze naar toe kunnen werken. En met al die normen heb je ook handhaving nodig. Er komen nu extra middelen voor de Omgevingsdiensten om daar nog meer mee aan de slag te gaan. Die duidelijkheid helpt. Als je als ondernemer weet waaraan je de komende jaren moet voldoen, dan kun je je investeringsmomenten daarop aanpassen.”

'Het is zaak om nu te gaan versnellen'
Hij vervolgt: “Het is wel zaak nu te gaan versnellen. De urgentie om nu te handelen is beduidend groter dan de afgelopen jaren. De condities zijn aanzienlijk anders dan een jaar geleden. Dan bedoel ik niet alleen de stijgende gasprijs, maar er is inmiddels ook meer wet- en regelgeving, er zijn meer normen en financiële middelen.”

Moonen is het eens: “Uiteindelijk gaat men pas hollen als men weet dat men voor bepaald gedrag bestraft gaat worden of als zaken duur worden. Het valt en staat dus bij handhaving, maar ook bij een kabinet die nu eindelijk eens moeilijke beslissingen durft te maken.”

Focus NIET op collectief verduurzamen
Ook Kjell Erik Bugge, lector aan de Saxion Hogeschool en professor in development of business and industrial parks was aanwezig. Zijn onderzoek naar het verduurzamen van bedrijventerreinen heeft duidelijk aangetoond dat het veel meer vruchten afwerpt om juist niet te focussen op collectief verduurzamen.

Bugge: “Begin maar eens met één bedrijf, dat gaat veel sneller dan het voor elkaar krijgen van een collectief. Bij een bedrijventerrein is tegelijk iedereen en niemand verantwoordelijk. Je zult zien dat als je met één bedrijf begint er steeds meer bedrijven aansluiten als ze het succes zien en dan heb je alsnog je collectief.”

De geleerde lessen worden nauwelijks gedeeld
Dat werd bevestigd door een deelnemer uit de zaal, werkzaam in de verduurzaming van een bedrijventerrein. “In eerste instantie hebben wij de businesscase voor één bedrijf uitgerekend en ineens zie je dan dat meerdere bedrijven zich aansluiten en dat het als vanzelf loopt. Een soort sneeuwbaleffect.”

Er worden dus belangrijke lessen geleerd bij de verduurzaming van de terreinen. Maar deze lessen worden nauwelijks gedeeld met andere bedrijventerreinen. En zo gaat iedereen het wiel steeds opnieuw uitvinden en dat is zonde van tijd en middelen. Zo ook met subsidieregelingen: waarom moet ieder bedrijventerrein dat voor zichzelf gaan uitvinden, terwijl de informatie zo eenvoudig te delen is?

“Vaak wil de overheid met cijfers laten zien hoe goed ze het wel niet doen, maar de ondernemer zegt: ‘What’s in it for me”.

Een oplossing zouden landelijke expertiseteams kunnen zijn. Teams die gespecialiseerd zijn in een bepaalde duurzame oplossing die bewezen werkt op het ene bedrijventerrein en makkelijk uitrolbaar is op andere plekken zouden daar echt een verschil kunnen maken. Dit expertiseteam zou je moeten kunnen laten invliegen om het thema op jouw terrein toe te lichten en te vergemakkelijken. Zo kan men drijven op elkaars kennis en ervaring.

Bugge: “Ondernemers willen gewoon zeker weten dat iets werkt. Ze willen ook weten waar ze die kennis vandaan kunnen halen en hoe ze hun eigen kennis kunnen delen. Er is al zoveel schaarste aan kennis en kunde, die tools zouden juist bij de energietransitie optimaal moeten worden ingezet.”