De laatste jaren worden langzaamaan meer en meer woningen van het gas af worden gehaald met behulp van een warmtenet. Maar wat kost dat, en wat levert het op? Tijdens het event Nieuwe handvatten en tools voor gemeenten en warmtesector, georganiseerd door Stichting Warmtenetwerk gingen sprekers dieper in op de ontwikkelingen van de laatste maanden, en werd tevens een bijzondere tool gelanceerd.

Stichting Warmtenetwerk blikt kritisch terug op de aanleg van de eerste warmtenetten. Kennis en kunde was er nog onvoldoende, is de eerste conclusie. Maar er kan ook positief worden teruggekeken. Namens adviesbureau TwynstraGudde deelt managing partner Guus van Leerdam hoe het proces in de gemeente Purmerend verliep. “Er werd intensief contact gehouden met bewoners en er vonden regelmatig sessies plaats met de gemeenteraad. Dat hoeft niet altijd in de raadszaal: het kan ook prima informeel.”

Intensief contact en vertrouwen
Vooral vanuit oudere bewoners kwam weerstand, vertelt Jasper Verplanke, programmamanager duurzaamheid bij de gemeente Purmerend. “Bewoners op leeftijd vroegen zich af waarom dit moet, maar zijn uiteindelijk gekeerd na intensief contact.” De omslag was volgens Verplanke deels te wijten aan het vertrouwen in de projectontwikkelaars, maar ook deels vanuit het besef dat dit een belangrijke stap was richting een veilige toekomst.”

Hij deelt een greep uit de geleerde lessen. “Je moet niet denken dat het makkelijk is. In eerste instantie dachten we dat er een koppelkans met het riool mogelijk was, maar dat kon bijvoorbeeld uiteindelijk niet.” De bewoners moeten volgens Verplanke centraal worden geplaatst. “Zij bepalen, niet de overheid. Je moet dus goed met de bewoners blijven praten.”

Lessen niet kwijtraken
Een breed samenwerkingsverband verdient volgens Verplanke bestuurlijke aandacht. “Je moet dus zorgen voor een goed communicatief team.” Karen Jakschtow, opgavemanager gebiedsaanpakken en duurzame ontwikkeling bij de gemeente Rotterdam, vertelt over het warmtenet in haar gemeente. “Daarnaast ontwikkelden we een leeraanpak rond negen thema’s voor een goede structuur. Je leert immers elke dag, en als je niet oppast raak je lessen kwijt.” De thema’s omvatten onder meer het passen in de ondergrond en het vergroten van het draagvlak.

Jakschtow vertelt dat het team voor 600 woningen in Heindijk letterlijk bij alle mensen aan de deur is geweest. “Een arbeidsintensieve aanpak, maar hij heeft wel geleid tot 70 procent deelname. Na een toezegging van een woningcorporatie werd dit 84 procent.” Hoewel de aanpak succesvol is gebleken, hoopt Jakschtow in grotere wijken op een andere manier bewoners aan te kunnen spreken. “Eerst een aanbod per post bijvoorbeeld, en webinars. Zo voorkom je dat je eerst bij iedereen langs moet.”

Ervaringen bundelen
Stichting Warmtenetwerk doet onderzoek naar en bundelt de praktijkervaringen van gemeentes. “Kennis is voor iedereen een heikel punt. Het is voor iedereen nieuw, daarom is het ook zo belangrijk om kennis te delen”, stelt Jakschtow. “We moeten koppelkansen actief benutten om meer maatschappelijke waarde te kunnen creëren.”

Warmteprojectentool
Het tweede gedeelte van het webinar is volledig ingeruimd voor de Warmteprojectentool die Stichting Warmtenetwerk samen met Talent voor Transitie ontwikkelde. Frank Kersloot, bestuurslid bij Stichting Warmtenetwerk, is enthousiast over de tool. “We hebben ervoor gekozen om hierin te investeren om informatie over warmteprojecten in Nederland op deze manier in beeld te brengen. Als alle warmteplannen in Nederland gerealiseerd worden, neemt het aantal betrokkenen snel toe en kunnen ze zich alle bestaande informatie makkelijk eigen maken.”

Lees ook: Informatie over een warmtenet nodig? Gebruik de Warmteprojectentool

Albert Bloem, partner bij Talent voor Transitie, verzorgt de presentatie van de tool. Hij heeft gemerkt dat het voor mensen die nieuw zijn in de sector soms flink zoeken is naar alle informatie over warmtenetten in Nederland. “Ik dacht: ‘dat moet op te lossen zijn’. Daarom hebben we de warmteprojectentool ontwikkeld.” In deze tool zullen nog onvolkomenheden zitten, denkt Bloem. “Daarom is er de feedbackfunctie. Neem contact met ons op en we verwerken de opmerkingen. We willen er echt voor zorgen dat de database voldoende nauwkeurigheid biedt.”

Frank Kersloot sluit af met een oproep: “Heeft u een warmteproject dat nog niet in de tool is opgenomen? Laat het ons weten!”