Uit een uitgelekt document blijkt de zorg van de Europese Commissie om een mogelijk complete verstoring van de gasleveranties door Rusland, dat meldt NRC. De Commissie lijkt rekening te houden met een plotse (gedeeltelijke) leveringsstop van Russisch aardgas. Polen en Bulgarije ondervonden al de consequenties van een door Rusland afgesloten gaskraan. Reden voor de Europese Commissie om de noodklok te luiden en haar leden voor te bereiden om een grootschalige verstoring van de aanvoering.

De prijs voor aardgas steeg in maart naar 100 euro per megawattuur. Hogere prijzen zijn voorgekomen, maar vaak als gevolg van tekorten vanuit Rusland. De gemiddelde gasprijs ligt echter zeven keer lager dan de huidige prijs. 

Vorig jaar werden er stappen ondernomen om rekening te houden met aanhoudend hoge gasprijzen. Deze waren vooral gericht op het beschermen van kwetsbare huishoudens. Denk onder andere aan de compensatieregeling in Nederland voor huishoudens met een laag inkomen. Ook werd gewezen op komende hervormingen van de gasmarkt voor maatregelen op de langere termijn. 

Nu moet volgens de commissie een nieuw pakket aan maatregelen overwogen worden. Dit om rekening te houden met een plotse, grote of zelfs volledige onderbreking van aanvoer van Russisch gas. Dat zou leiden tot onacceptabel hoge gasprijzen en onvoldoende aanbod van gas. 

Maximale gasprijs
Een van de voorgestelde maatregelen is het instellen van een gereguleerde maximumprijs voor natuurlijk gas dat aan Europese consumenten en bedrijven geleverd wordt. Zo’n interventie werkt direct verlichtend voor consumenten en kan inflatie drukken. 

Kunstmatige prijzen staan normaal echter haaks op een marktwerking.  Een dergelijke maximum gasprijs is dan ook zeer controversieel, binnen en buiten de Europese Commissie. De gasprijs verliest zo zijn waarde als indicator voor de vraag naar gas. Een dergelijk maximum zou bovendien weinig veranderen aan de afhankelijkheid van Russisch gas. 

Ten koste van opslag
Een ander bezwaar tegen de maximum gasprijs is het verband tussen de prijzen op korte termijn en toekomstige prijzen op lange termijn. Als overheden een toekomstig maximale gasprijs aankondigen dan zijn bedrijven niet gemotiveerd om hun gasopslag te vullen. Ze zullen juist rekening houden met toekomstig lagere prijzen en hun opslag willen legen tegen de huidige, hogere dagprijzen. 

Dit zou de afhankelijkheid van import weer vergroten. Juist voor de winter moet deze opslag aangevuld zijn. Er wordt nu zelfs beleid overwogen om een minimale hoeveelheid aan gasopslag te eisen voorafgaand aan de winter. Een maximale gasprijs zou haaks staan op zo’n vereiste. Er moet dan worden ingekocht tegen een hoge dagkoers terwijl op termijn een lagere prijs verwacht wordt. 

ENTSOG, de Europese club van gasinfrastructuurbedrijven waarschuwde ook vorige maand. In de zomer zal al veel gebruik gemaakt moeten worden van voorraden die voor de winter bestemd zijn. Minimumreserves voor de winter zouden dan mogelijk niet gehaald worden. 

Om tekorten te voorkomen zal in de zomer een flink beroep moeten worden gedaan op voorraden, terwijl die dan juist gevuld moeten worden om de winter door te komen. Voor bijvullen is weinig ruimte: dat gebeurt vooral met Russisch gas. De vereiste minimumreserves voor de winter dreigen dan niet gehaald te worden volgens ENTSOG.

RePowerEU
Zaak dus om zo snel mogelijk af te komen van die afhankelijkheid van Russisch gas (en olie). Vandaag werd bekend gemaakt door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, dat de Europese Unie hiervoor bijna 300 miljard euro vrij wilt maken. 

Vorig jaar importeerde Europa nog 40 procent van haar gas uit Europa. Dit jaar was dit al gedaald naar 26 procent. Het energieplan RePowerEU en daaronder vrijgemaakte budgetten dienen dit proces te versnellen.