Om het u makkelijk te maken
23.07.2025 Arjan Muil Senior adviseur bij INNAX
Onlangs moest ik voor mijn moeder iets regelen bij een telecom provider. Toen ik belde kreeg ik een vriendelijk welkomswoord: ‘om het u makkelijk te maken hebben we voor u een keuzemenu’. Vervolgens raakte ik verstrikt in een ellenlang voice-response-menu met wel honderdduizend keuzemogelijkheden. Na een kwartier surfen door het menu heb ik de moed maar opgegeven.
Daar moest ik aan denken toen ik vorige week de publicatie van het ontwerp besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie voorbij zag komen.
‘Om het u makkelijk te maken om voor 2050 uw huis zonder aardgas te verwarmen hebben wij voor u een aantal mooie wetten.’
Nog even voor lezers die niet helemaal zijn ingewijd: het ontwerp besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (BGIW) hoort bij de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (WGIW). Deze wet is eind 2024 aangenomen en is bedoeld om het gemeenten gemakkelijker te maken om in wijken de distributie van aardgas te beëindigen voor 2050. Daarnaast komt er nog een Wet collectieve warmtevoorziening (WCW), deze moet het mogelijk maken om betaalbare warmte via een collectieve warmtevoorziening - in de volksmond een ‘warmtenet’ - bij de huizen af te gaan leveren. (Kunt u het nog volgen?)
Makkelijk is nog niet eenvoudig
Het regelen van warmtenetten is in de praktijk nogal weerbarstig. De afgelopen tijd zijn bijvoorbeeld twee kansrijke projecten voor de finish gesneuveld. Een mooi aquathermie-project Warm Heeg kreeg de financiering blijkbaar niet rond en het buurt-warmtenet voor de Benedenbuurt in Wageningen lijkt vast te lopen door problemen met een cruciale vergunning.
Beide projecten zijn onderdeel van het programma aardgasvrije wijken. Met dit programma moet in 66 proeftuinen een warmteoplossing over de drempel geholpen worden met een mooie subsidie. Een belangrijk doel is ook om een leerprogramma te ontwikkelen hoe wijken makkelijk ‘van het gas kunnen worden gehaald’.
De 66 proeftuinen hebben geen duidelijke uitkomst gegeven voor een succesvolle werkwijze. Daarom is op de tekentafel een doorwrochte constructie gemaakt met een aantal wetten en besluiten. Deze moeten gemeenten in de positie brengen om voor 2050 alle wijken in Nederland van aardgasvrije warmte te voorzien.
Doelen haalbaar maken
Dat makkelijk maken nog niet zo eenvoudig is blijkt ook uit de doorlooptijd voor de ontwikkeling van de wetten, de totstandkoming van de WCW bijvoorbeeld duurt nu al zo’n zes jaar. Deze wet is onlangs in de tweede kamer goedgekeurd, maar volgehangen met een kerstboom aan amendementen.
Blijkbaar is het kabinet zich ook bewust dat makkelijk én betaalbaar nog niet zo eenvoudig is. Omdat het kabinet het belangrijk vindt dat de doelen wel worden gehaald zijn met het ontwerp besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie enkele doelen bijgesteld. Een belangrijke bijstelling betreft de einddatum 2050, hier is vast een geitenpaadje aangelegd voor de gevallen waar het niet lukt om tijdig aardgasvrij te zijn.
Met alle doorwrochte regelgeving is nog niet helemaal duidelijk hoe de betaalbaarheid van de warmtevoorziening kan worden gewaarborgd. Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan is er in ieder geval vast een geitenpaadje voorzien, wel zo makkelijk.
