Als onderzoeker en data-analist word ik er gelukkig van als cijfers overeenkomen met de realiteit en de cijfers voor lucht-waterwarmtepompen en hybride warmtepompen liegen er niet om: overheidsbeleid heeft een sterke invloed op de residentiële markt. Om de cijfers kracht bij te zetten hier een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen op de markt voor deze typen warmtepompen en hun invloed op de installatiecijfers. 

1. Mei 2022 – De overheid kondigt een toekomstig verbod aan op nieuwe gasgestookte cv-ketels. Door hoge gasprijzen groeit de interesse in warmtepompen. De markt reageert verlaat maar trekt in augustus aan.
2. Mei 2023 – Minister De Jonge maakt duidelijk dat vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel een (hybride) warmtepomp de norm wordt. Verkoop piekt.
3. September 2023 – Na het vallen van Kabinet Rutte IV, blijkt dat de terugverdientijd voor hybride warmtepompen bij veel huishoudens langer dan zeven jaar is, waardoor zij onder de uitzonderingsregel vallen en niet verplicht zijn om een hybride systeem te installeren. Hierdoor zakken de verkopen weer terug.
4. 22 november 2023 – Nederland gaat naar de stembus en kiest een nieuwe regering die weinig campagne heeft gevoerd op verduurzaming. Verkopen dalen verder.
5. Mei 2024 – In het gepresenteerde hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie wordt duidelijk dat de verplichting voor hybride warmtepompen van tafel is. Verkopen voor warmtepompen bereiken het laagste punt van 2024.
6. Juli 2024 – De nieuwe regering treedt aan, de daling van de warmtepompverkoop zet zich voort. De verkoop bereikt het laagste punt van het jaar.
7. September 2024 – Veranderingen in de ISDE maken kleinere warmtepompen per 1 januari 2025 minder aantrekkelijk. Huishoudens willen nog snel gebruikmaken van oude ISDE. Verkoop stijgt weer.
8. Eind 2024 en begin 2025 – Installateurs spelen in op de nieuwe regels met marketing en offertes. Verkoop blijft groeien.
9. April 2025 – Nieuw beleid zet in op hybride warmtepompen zonder verplichting, met focus op subsidies en voorlichting. De markt lijkt zich te herstellen.

Deze bewegelijkheid van de hybride en lucht-waterwarmtepompmarkt heeft alles te maken met de situaties waarin deze technieken worden toegepast. Water-waterwarmtepompen daarentegen, worden momenteel veel geplaatst in nieuwbouwwijken waar überhaupt geen gasaansluiting mag komen en lucht-luchtwarmtepompen (airco’s) voorzien nu nog voornamelijk in koelbehoeften van huishoudens. De invloed van overheidsbeleid ligt anders bij deze technieken omdat de motiverende factoren niet zozeer afhankelijk zijn van retoriek en schommelingen in subsidies.

Als bonuspunt voeg ik hier graag aan toe dat overheidsretoriek ook een belangrijke rol speelt in de verkoopcijfers van de warmtepomp. 2024 was een jaar van verwarring. Door de kabinetsformatie en het ontbreken van een heldere koers, daalde het vertrouwen in hybride warmtepompen. Als er al over beleid werd gesproken, ging het vooral over het schrappen van de verplichting, weinig inspirerend voor woningeigenaren die een dure keuze moeten maken.

Die reactie is begrijpelijk. Lucht-waterwarmtepompen en hybride warmtepompen worden geplaatst door huishoudens die hun cv-ketel gaan vervangen. Het aanschaffen van een warmtepomp is voor deze groep geen goedkope aangelegenheid en dus vaak een weloverwogen investering. Het is daarom niet gek dat huishoudens wachten op een duwtje in de juiste richting voordat ze de knoop doorhakken.

Los van al het korte-termijnbeleid blijft de doelstelling van 1 miljoen hybride warmtepompen tegen 2030 nog steeds op de achtergrond aanwezig. De schommelingen in de markt mogen dan wel directe impact hebben op eenieder die zich in de warmtepompmarkt bevindt, uiteindelijk zullen de installatiecijfers moeten stijgen om deze doelstelling te behalen, om nog maar niet te beginnen over aardgasvrij tegen 2050.

Kortom, de tijd van de warmtepomp komt nog wel.