Voorzichtig positief nieuws over het gebruik van warmtepompen bij de elektrificatie van de industrie: er zit vooruitgang in, volgens VEMV, kenniscentrum en belangenbehartiger van zakelijke energie- en watergebruikers.

Om de belangrijkste maatregel van het Klimaatakkoord nog maar eens zwart op wit te zetten: de CO2-uitstoot moet terug worden gebracht met een opgave aan de industrie van 14,3 Mton reductie in 2030. Daar wordt mee geworsteld. Aanpassingen zijn duur, of nog niet helemaal uitgekristalliseerd en vragen grote investeringen in nieuwe technieken.  

SDE++-verbreding geeft nieuwe technologieën een kans

Daarentegen zal er een sterke toename zijn van het aanbod duurzame elektriciteit waar de industrieën dan weer flexibel mee om moeten kunnen gaan. Door een verbreding van de SDE++-regeling komt er subsidie vrij voor nieuwe elektrificatie-technologieën zoals de industriële warmtepomp en de e-boiler.

Er worden momenteel nog niet veel industriële warmtepompen in Nederland gebruikt. Toch zijn er in de eerste ronde van de SDE++ 2020 37 aanvragen voor de toepassing van een warmtepomp in de industrie ingediend, met een cumulatief vermogen van 69 MW en een mediane installatiegrootte van 0,9 MW. Ter vergelijking: in de 2020 SDE++-ronde zijn 27 e-boiler projecten ingediend met een cumulatief vermogen van 563 MW, nominaal 20 MW per installatie.

Er zijn nog knelpunten

Momenteel is de industrie goed voor een gebruik van 560 PJ aan energie voor warmteproductie, vrijwel volledig door de inzet van aardgas. TNO ziet bij de huidige temperatuur niveaus tot 100 graden Celsius een warmtepomp-potentieel van 37 PJ (1250 MWth). Als ook de temperatuurniveaus tussen de 100 en 200 graden Celsius daarbij komen komt een potentieel van 155 PJ (5400 MWth) in beeld, ruim een kwart van de industriële warmtebehoefte. Waar e-boilers met name flexibiliteitsvermogen kunnen bieden op een beperkt aantal draaiuren (2000-3000 uur) per jaar, bij een lage elektriciteitsprijs (< 25 euro/MWh), zijn industriële warmtepompen meer geschikt als baseload machine (8000 uur/jaar). In een industrieel afnameprofiel is een combinatie van deze technologieën mogelijk.

Wat een grootschalige uitrol in de weg kan zitten is de beschikbaarheid van genoeg openbare netwerkcapaciteit. Maar een grote kostenpost die niet mag worden vergeten zal de verzwaring van de elektriciteitsaansluiting zijn, die bedraagt maar liefst 30 procent van de projectkosten. Ook de risico’s ten aanzien van beleid en regulering en de markt zijn knelpunten. Begin april zal de  Routekaart Elektrificatie gepresenteerd worden met daarin aanbevelingen hoe de genoemde knelpunten aangepakt zouden kunnen worden.