Waarom Tata Steel IJmuiden tot de meest energie-efficiënte staalfabrieken in de wereld behoort

20.04.2021 Joyce Beuken

Waarom Tata Steel IJmuiden tot de meest energie-efficiënte staalfabrieken in de wereld behoort

Om staal te maken heb je flink wat warmte nodig. Dat weten ze in IJmuiden als geen ander. Nu we steeds meer verschillende vormen van  ‘toevallige’ warmte willen benutten, lijken er kansen te liggen in de hoogovens. Goed nieuws: Tata Steel is ons wat dat betreft al een stapje voor.

Van zonnewarmte tot asfaltwarmte, tot rioolwarmte: waar we in Nederland zo snel mogelijk van het aardgas af willen, kan geen vorm van warmte onbenut blijven. Eerder spraken we met Peter Hoppesteyn, manager bij het energiebedrijf bij Tata Steel, over de verschillende soorten warmte die vrijkomen bij de productie van staal. Die warmte laat het bedrijf vervolgens niet zomaar ontsnappen.

Hoppesteyn geeft een voorbeeld: “In de fabriek waarin we ijzererts tot sinter veranderen komt warmte van een hoge temperatuur vrij. We bakken het ijzererts namelijk totdat het smelt. De lucht die eruit komt is dan ook bloedheet. Het is zonde om die lucht daarna zomaar te laten afkoelen, dat doen we dan ook al jaren niet meer.”

Laagwaardige warmtestromen

De lucht wordt gebruikt om een andere ketel te verwarmen en zo stoom te maken. “Elders op het terrein hebben we namelijk stoom nodig”, legt Hoppesteyn uit. “Dit is een voor de hand liggende maatregel, die we jaren geleden al hebben weten te benutten.” Hoppesteyn stelt dat Tata Steel van alle hoge temperatuur restwarmte gebruikmaakt voor interne doeleinden. Nieuw is hoe lage temperatuur restwarmte wordt hergebruikt.

“Warmtestromen van 70 à 80 graden Celsius noemen we ook wel energetische laagwaardige warmte. Dit is warmte waar je niet zoveel mee kunt omdat de temperatuur relatief laag is. Deze warmte ontstaat bijvoorbeeld bij het verwarmen van staal om het te kunnen walsen, en wordt vervolgens weggekoeld in koeltorens.”

Om hier toch gebruik van te kunnen maken, stelt Hoppesteyn dat Tata Steel nu projecten uitvoert om deze warmte te gebruiken voor het verwarmen van de hallen. “Dat soort projecten zijn economisch vaak niet rendabel. Het is een gigantische investering met een heel laag rendement. Toch is het belangrijk om naar dit soort dingen te kijken.

Restwarmte benutten

“Er liggen plannen klaar voor grote aanpassingen in processen op de lange termijn, maar er zijn ook korte termijnplannen voor maatregelen die we nu al kunnen nemen”, legt Hoppesteyn uit. Maar niet iedere verduurzamingsslag bevindt zich dus in de toekomst: Het restwarmtenet dat Tata Steel in gebruik heeft brengt het gasverbruik structureel omlaag met 2.700.000 kubieke meter per jaar.

“Dertig jaar geleden tekenden we een eerste convenant met de overheid wat inhield dat we ieder jaar 2 procent energie-efficiënter zouden moeten worden. Ook in 2000 en in 2010 werd zo’n convenant getekend. We willen tot de wereldtop behoren.” Tot nu toe lukt dit het bedrijf aardig, bleek uit een benchmark van World Steel. Van vijftig onderzochte staalbedrijven ter wereld behoort Tata Steel IJmuiden tot de top drie met de minste CO2-uitstoot per geproduceerde ton staal. Al het harde werk werpt dus wel degelijk vruchten af.

Coronacrisis

Alle projecten die op de planning stonden en nodig waren om het convenant dat tot eind 2020 liep te kunnen halen zijn inmiddels in gang. “We hebben 95 procent van het plan van de proces efficiency behaald. Daarnaast hebben we voor één project een jaar uitstel gekregen van de overheid vanwege de coronacrisis”, verklaart Hoppesteyn. “Voor de projecten moet firmapersoneel komen vanuit het buitenland. Toen de grenzen dichtgingen kon dit natuurlijk niet. Ook het afsturen van onderdelen vanuit het buitenland werd hierdoor bemoeilijkt.”

Achter grote, ingrijpende operaties binnen het bedrijf zit logischerwijs haast omdat processen niet lang genoeg stil mogen komen te staan. “We moeten wachten op een gunstig moment om de fabrieken stil te leggen, en dat mag ook niet langer dan twee à drie weken duren. De meeste projecten zullen naar verwachting binnenkort worden afgemaakt.”