Vijf jaar na de erkenning in het Energieakkoord (2013) als de beoogde nieuwe standaard van individuele verwarming begon Dutch New Energy Research in 2018 de marktontwikkeling van warmtepompen in Nederland jaarlijks te analyseren. De trendrapporten registreerden groei ‘volgens het boekje’. Met de figuurlijke hand in de rug vanuit subsidies en campagnes gaven 7 op 10 ‘vroege’ bezitters hun warmtepomp een 8 of hoger, volgens onderzoek van Milieu Centraal in 2021. In dat jaar bereikte de warmtepomp driekwart marktaandeel in de nieuwbouw. De bestaande bouw was toen een niche. Hoge gasprijzen in 2022 maakten de warmtepomp in slechts twee jaar tijd mainstream in de bestaande bouw: in 2023 een kwart van de gasketel-vervangingsmarkt. Prachtig verslagen in het vorige Trendrapport.

De hoge groeicijfers stonden investeringen toe in sectorcapaciteit en de sector deed het nodige ‘corvee’ om energie- en milieuprestaties te borgen. Het Actieplan (hybride) warmtepompen van 2022 zou het marktaandeel in de bestaande bouw brengen naar 100 procent van de in aanmerking komende woningen vanaf 2026. Met enige goedbedoelde dwang door normering, het is immers ‘goed voor de portemonnee’, zo erkende ook het hoofdlijnenakkoord van de regering Schoof in april van dit jaar.

‘Schoof’ is het resultaat van de Tweede Kamerverkiezingen van precies één week na de lancering van het vorige Trendrapport en die hun schaduw al vooruit wierpen. Op het vorige lanceercongres ‘mocht’ ik al vertellen dat er enige marktkrimp was opgetreden in het laatste kwartaal van 2023. De markt getuigde ervan nog érg afhankelijk te zijn van externe factoren, vooral overheidsbeleid.

De warmtepomp was, is en blijft een garantie voor een lage energierekening. De huidige politiek heeft echter de daad losgekoppeld van het woord. Het rapport in uw handen had dit jaar het Warmtepomp Trendbreukrapport kunnen heten. De markt reageerde op de politieke trendbreuk. De base case van vorig jaar zou leiden tot het behalen van de doelstellingen.

In het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 24/25 is datzelfde scenario ineens het minder waarschijnlijke hoge scenario geworden. Als ik dit schrijf heeft het Planbureau voor de Leefomgeving nét in de Klimaat- en Energieverkenning geconcludeerd dat de klimaatdoelstellingen definitief uit beeld zijn. De opgebouwde éxtra capaciteit wordt as we speak weer afgebroken.

Het Warmtepomp Trend(breuk)rapport 2025 heeft alle ingrediënten voor een succesvolle toekomst van de sector en daarmee van betaalbaar en duurzaam comfort door energie van eigen bodem voor Nederland. De sector gaat ervoor. Nu de politiek weer.