Het is druk op het elektriciteitsnet. De capaciteitsvraag neemt sneller toe dan het tempo waarmee de netbeheerders het net kunnen verzwaren of uitbreiden. Dat geldt niet alleen voor het hoogspannings- en middenspanningsnet. Inmiddels is ook netcongestie op het laagspanningsnet een serieuze bedreiging. Kleinverbruikers zoals huishoudens, bedrijven en maatschappelijke instellingen vragen dan meer elektriciteitstransport dan het stroomnet aankan. De druk op laagspannningsnetten zal verder toenemen met een verder groeiend aantal zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen.

Wat gebeurt er als het te druk wordt op het laagspanningsnet? Dit brengt het risico mee dat lampen knipperen of apparatuur beschadigd raakt. Dat niet het enige probleem. Overbelasting van het net zelf is een vorm van ‘roofbouw’ die leidt tot het versneld verouderen of zelfs beschadigd raken van netcomponenten. We hebben het nog niet vaak meegemaakt, maar in de toekomst moeten we rekening gaan houden met stroomonderbrekingen omdat netcomponenten zichzelf gaan uitschakelen om beschadigingen aan het net te voorkomen.

Teveel druk op het laagspanningsnet leidt dus tot een bedreiging van de leveringszekerheid. Alle reden dus om op zoek te gaan naar manieren om daar aan te ontkomen. In de onlangs verschenen actieagenda worden oplossingen gevonden in grofweg drie richtingen.

In de eerste plaats het versnellen van het verzwaren en uitbreiden van de laagspanningsnetten. Het efficiënter gebruik maken van de capaciteit op de laagspanningsnetten is een logische tweede oplossingsrichting. Als derde presenteert de agenda het zoveel mogelijk besparen van energie.

Wat zou ik willen toevoegen aan dit rijtje? De keuze voor het alternatief voor het gebruik van het elektriciteitsnet, namelijk het aanleggen van een warmtenet. Een interessante illustratie van deze oplossing biedt de analyse die Liander maakte voor de Leidse regio.

Liander laat de zes samenwerkende gemeenten in die Leidse regio zien welke voordelen er zijn als daar bestaande en nieuwe warmtebronnen zoals geothermie optimaal worden benut. In dat scenario verkleint het risico op congestie met alle voordelen die daar volgens Liander bij horen: een duidelijk perspectief voor bewoners en investeerders, alsmede ruimte voor woningbouw, economische groei en verduurzaming.

In een korte opsomming van de netbeheerder: minder kosten, minder risico's, minder problemen, minder lastige beleidskeuzes. Redenen genoeg dus om ook voor andere regio’s te bepalen waar de versnelde aanleg van warmtenetten tal van voordelen biedt. Laat ik me anders uitdrukken: met warmtenetten voorkomen dat congestie ons economisch en sociaal met de rug tegen de muur drukt.