De TTF-gasprijs zit al sinds eind februari in een opwaartse spiraal. Door het uitblijven van een Israëlische aanval op de Iraanse energie-infrastructuur daalde de gasprijs eind oktober flink en ook de relatief milde temperaturen gaven weinig druk op de gasvoorraden, stelt Hans van Cleef, hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken, in de nieuwste Marktupdate Olie & Gas. Op de langere termijn is met name de mondiale LNG-capaciteit van belang.

De marktprijzen van energie worden door vele factoren bepaald. Het aandeel hernieuwbare energie hierin wordt ook steeds dominanter. Daarnaast is toenemende beweeglijkheid van energieprijzen van invloed op investeringen in hernieuwbare energie. Warmte365 werkt daarom samen met Publieke Zaken om dit scherper te monitoren.

Om over een maand een megawattuur aardgas geleverd te krijgen, moest eind oktober 44 euro worden betaald. Het hoogste prijsniveau van 2024. “De (lichte) aanbodbeperkingen op de Europese gasmarkt worden versterkt door impact van de spanningen in het Midden-Oosten. Een aanbodverstoring in deze regio heeft namelijk een groter effect als ook de andere stromen naar Europa niet optimaal benut kunnen worden”, aldus Van Cleef.

“Inmiddels is het tij (tijdelijk) gekeerd. Relatief milde temperaturen in grote delen van Europa drukken de gasvraag. Daarnaast zijn een aantal van de bullish-factoren verdwenen. Zo heeft de Israëlische vergeldingsaanval geen energie-infrastructuur tot doelwit gehad en ligt de Noorse gasexport naar Europa weer op een stabiel niveau. Ook de goed gevulde gasvoorraden dragen hier aan bij. Desalniettemin blijft de markt nerveus voor een strenge koudegolf aan het begin van de winter.”

Per 1 november had de Nederlandse gasvoorraad voor 90 procent gevuld moeten zijn volgens een eerder zelfopgelegde doelstelling. Sinds begin oktober wordt er echter al gas onttrokken uit de voorraden vanwege relatief weinig opwek van wind- en zonne-energie. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei Heeft hiertoe besloten omdat buurlanden Duitsland en België een vulgraad van 98 procent hebben, er altijd nog gas kan worden bijgekocht en de Europese verplichting van 74 procent wel is gehaald.

Op de langere termijn zal met name het aanbod van LNG een grote invloed hebben op de gasprijs. “Sinds de Russische gasleveringen aan Europa via pijpleidingen grotendeels zijn stopgezet, is de EU in hoge mate afhankelijk van LNG-import. Tegelijkertijd groeit in Azië de vraag naar LNG, met name gedreven door China en India. De krapte die hierdoor op de LNG-markt ontstond, leidde tot hogere prijzen en bood de afgelopen jaren een vruchtbare grond voor een reeks aankondigingen aan investeringen in nieuwe LNG-exportinfrastructuur. De vraag is echter of het groeiende aanbod in LNG de mondiale vraaggroei kan bijbenen”, stelt Van Cleef.

Wanneer de huidige LNG-projectpijplijn wordt uitgevoerd, zal de wereldwijde capaciteit in 2028 gegroeid zijn naar ten minste 723 miljoen ton per jaar. Ten opzichte van een huidige capaciteit van 483 miljoen ton per jaar betekent dit een groei van 49 procent. De Verenigde Staten en Qatar zullen meer dan de helft van alle nieuwe LNG-exportcapaciteit tot 2028 voor hun rekening nemen. Maar ook Rusland en meerdere Afrikaanse landen zijn hun LNG-exportcapaciteit flink aan het opschalen.

“De groei in de mondiale LNG-exportcapaciteit zal in eerste instantie verlichting bieden voor importerende landen. Momenteel is er een aanbodtekort en is er dus sprake van een verkopersmarkt voor LNG. Dit zorgt ervoor dat de gasprijzen steevast boven het niveau van vóór de energiecrisis liggen. De nieuwe exportcapaciteit die de komende jaren online komt zal een einde maken aan de huidige schaarste”, zegt Van Cleef.

“De LNG-markt zal naar verwachting rond 2027 een evenwicht bereiken – hoewel dit in belangrijke mate afhankelijk blijft van verdere projectvertragingen en ontwikkelingen in de vraaggroei.” Hoe die vraaggroei eruit gaat zien, daar lopen de mening sterk over uiteen en hangt af van het elektrificatietempo in de komende jaren.

“Het verschil in de verwachtingen is gebaseerd op verschillen in de aannames wat betreft elektrificatie, hernieuwbare energie en economische groei. BP en Shell verwachten dat met name in India en China de groei in de vraag naar LNG langer aan zal houden. Tragere economische groei of een versnelde energietransitie in deze landen zullen een drukkend effect hebben op de vraag naar LNG, en vice versa. De gasvraag in de EU, en daarmee de rol van het continent op de mondiale LNG-markt, zal al  eerder over het hoogtepunt heen zijn.”