Het grootste zonthermiepark van Nederland is 12 hectare groot en ligt in Groningen. Hier ontwikkelen Novar (voormalig Solarfields), TVP Solar (leverancier van de zonnecollectoren) en de gebiedsontwikkelaar K3 op een voormalig baggerdepot in Dorkwerd en noordelijk van de stad Groningen, het grootste zonthermiepark van ons land en zelfs de derde van de wereld. Het zonthermiepark wordt eind dit jaar aangesloten op het warmtenet van WarmteStad, een warmtenet in de stad Groningen.

Het is uniek in zijn omvang: de 24.000 zonnecollectoren wekken jaarlijks 25 gigawattuur op en gaan 2.600 van de 5.500 huishoudens aan het warmtenet voorzien van warmte. In de toekomst wordt het warmtenet overigens uitgebreid naar 25.000 aansluitingen. De overige warmte voor het warmtenet wordt onder andere geleverd uit de restwarmte van twee datacenters die op het terrein van de Zernike-campus Groningen staan.

Voor warmtenetten kiest men tegenwoordig veelal voor meerdere energiebronnen. Zo ook hier met een combinatie van het zonthermische park en de restwarmte van de datacenters én een WKO-systeem. Zonthermie en restwarmte vullen elkaar mooi aan en voor uitzonderlijke gevallen, zoals extreme kou, kan men terugvallen op het ketelhuis. Dat draait momenteel nog wel op aardgas, maar daar gaat in de toekomst ook een duurzaam alternatief voor gekozen worden.

De techniek
Het werkt als volgt: een zonnecollector vangt, voornamelijk wanneer de zon schijnt, zonnestraling op. Een innovatieve  vacuümtechniek in de collectoren verwarmt het water dat langs de collectoren stroomt tot 85 graden Celsius. Deze temperatuur zorgt voor opbrengsten van zeventig procent van de warmtevraag in de zomer. Maar zelfs in de winter leveren ze nog vijf procent van de gevraagde warmte op.  

Bas Bolomey, business unit developer heat bij Novar: “Wij kunnen alle warmte die het zonthermiepark levert direct kwijt aan het warmtenet. Puur kijkend naar de opbrengsten van het zonthermiepark was geen opslag noodzakelijk geweest. Maar de datacenters zorgen voor een overproductie in de zomer die we graag opslaan. Ik wil de misvatting weghalen dat er altijd een WKO-systeem nodig is bij zonthermie, want dat is dus niet zo. Als het volume van je warmtenet genoeg is kun je alle gewonnen warmte direct invoeden en daarmee is het uitermate geschikt om ook op andere plekken in Nederland te realiseren.”

Lange ontwikkeltijd
Het heeft even geduurd voordat de ontwikkeling van de grond kwam. Zeven jaar om precies te zijn. Dat kwam omdat de focus eerst op zon-PV lag en omdat WarmteStad eerst het idee had geothermie te gebruiken, maar later voor zonthermie koos. Daarbij is het een groot project en dat heeft nu eenmaal meer voorbereidingstijd nodig.

Een van de hoofdbrekers die het project had was dat er strenge eisen verbonden zijn aan het transporteren van de grond in een baggerdepot. De grond moest op het terrein blijven. Er is door Grondbank GMG een plan gemaakt om grond en baggerspecie nuttig her te gebruiken in het depot. Ook mocht er, door de aanwezigheid van meetapparatuur bij de Rijksuniversiteit, niet geheid worden. De palen moesten worden geschroefd.

Biodiversiteit
Omwonenden maakten zich zorgen over de biodiversiteit. In samenwerking met ecologen is er een ecologisch inrichtingsplan opgesteld. Niet alleen voor het zonthermiepark, maar voor het gehele voormalig baggerdepot.

Zo worden er een aantal biotopen zoals bloemrijk grasland en een bospartij teruggebracht. Voor een goed ontwikkelde water- en oevervegetatie komt er ook een poel en een sloot en in overleg met de plaatselijke imkervereniging wordt er een bijenvriendelijk bloemen- en grasmengsel ingezaaid die het goed doet in halfschaduw. Van de 22 hectare grond is 12 hectare toegewezen aan de productie van warmte en 10 hectare aan natuur.

Bolomey: “Het is een bijzonder prestigieus project waar we erg trots op zijn. Niet alleen is het de grootste van Nederland, maar qua warmteopbrengst is het zelfs een van de grootste van Europa. Daarbij is het een mooi staaltje dubbel ruimtegebruik van grond waarop niet gebouwd kan worden. En tenslotte is het project een mooi voorbeeld van een goede samenwerking tussen een private partner en een publiek warmtebedrijf.”