Met het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) wil de overheid woningen en gebouwen in 2050 aardgasvrij maken. Daarmee wordt het aardgasnet in de toekomst wellicht overbodig. Om het aardgasnet in de toekomst een nieuwe functie te geven, wordt in een pilot in Lochem onderzocht of de het bestaande netwerk geschikt is voor duurzame waterstof, meldt Alliander.

Vanaf 2030, als de uitstoot van de broeikasgassen volgens het klimaatakkoord gehalveerd moet zijn, zal waterstof een grotere rol gaan spelen in de verwarming van woningen en gebouwen. Waterstof kan een oplossing bieden voor het verwarmen van  woningen die niet in aanmerking komen voor een warmtepomp. Daarnaast kan waterstof worden gebruikt in wijken waar geen warmtenetwerk kan worden aangelegd.

Onderzoek wijst uit dat waterstof niet geschikt is om het volledige warmtenet aardgasvrij te maken. Alternatieven als warmtepompen zijn vaak goedkoper en efficiënter. Volgens metaonderzoek is waterstof wel een aanvulling op andere technologieën.

Warmte365 sprak Maurice Meulenbrugge, product manager renewable gas bij Remeha. Meulenbrugge sluit zich bij deze visie aan: “Er zijn meerdere wegen om Nederland van het aardgas af te krijgen en duurzaam te verwarmen, waarin waterstof één van de oplossingen is.”

Lochem als pionier
Naast het theoretische onderzoek naar waterstof als vervanging voor aardgas, onderzoeken energieleverancier Alliander en verwarmingsproducten producent Remeha de mogelijkheden nu in de praktijk. In de wijk Berkeloord in het Gelderse Lochem liggen veel monumentale panden. Deze woningen zijn vaak lastig te isoleren, waardoor ze minder geschikt zijn voor een warmtepomp. Om duurzaam te verwarmen moet Lochem daarom kijken naar alternatieven, zoals waterstof.

Alliander legt uit dat “tubetrailers waterstof leveren aan op industrieterrein Stijgoord, net buiten de wijk. Vanaf daar wordt het waterstof dan door het bestaande aardgasnet naar de twaalf woningen getransporteerd”. Voor de pilot is een nieuwe installatie gebouwd. De zogenoemde ‘invoed-installatie’ is een opslagplaats voor het waterstof. De pilot zal drie jaar gaan duren.

Risico’s en uitdagingen
Remeha is leverancier van de energiezuinige en gebruiksvriendelijke waterstof cv-ketels in deze pilot. Meulenbrugge vertelt over de risico’s en uitdagingen van de pilot: “De oude aardgasleidingen moesten gereinigd worden met stikstof, daarnaast moesten aftakkingen van leidingen worden verwijderd om veiligheidsredenen.”

“Dit bracht enkele praktische uitdagingen met zich mee, omdat je te maken hebt met bij monumentale panden”, legt Meulenbrugge uit. De werkzaamheden voor het onderhoud van het waterstofnetwerk vragen om extra handelingen. Een groep gasmonteurs hebben daarom een opleiding afgerond gericht op waterstof.

Volgens Meulenbrugge is het risico bij een lek vergelijkbaar met een aardgaslek: “Waterstof is van nature geurloos, we hebben voor de pilot dezelfde geurstof als bij aardgas toegevoegd, zodat bewoners bij een lek de geur direct associëren met gevaar. Waterstof verspreidt zich echter sneller dan aardgas, als er een lek plaatsvindt is deze dus snel groter. We hebben dit risico aangepakt door detectoren in de woning op te hangen.”

Het uitgangspunt van de pilot is dat de waterstof uit groene energie wordt opgewekt, maar volgens Alliander is daar momenteel niet genoeg van beschikbaar. Daarnaast is de waterstof niet geschikt om mee te koken, meldt Meulenbrugge. Bewoners moeten dus beschikken over een inductiekookplaat.