Door het relatief milde weer, de hoge gasvoorraden en lage industriële productie zijn de gasprijzen al maanden aan het dalen. Ook voor het volgende vulseizoen lijkt er voorlopig weinig aan de hand stelt Hans van Cleef, hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken, in de nieuwste Marktupdate Olie & Gas. Toch ziet hij ook dat er net zoveel speculanten een prijsstijging verwachten als partijen die een prijsdaling verwachten.

De marktprijzen van energie worden door vele factoren bepaald. Het aandeel hernieuwbare energie hierin wordt ook steeds dominanter. Daarnaast is toenemende beweeglijkheid van energieprijzen van invloed op investeringen in hernieuwbare energie. Warmte365 werkt daarom samen met Publieke Zaken om dit scherper te monitoren.

De hoge temperaturen voor deze tijd in het jaar en de aanhoudend relatief lage industriële productie zorgt voor een lagere gasvraag dan in andere jaren. Tegelijk waren de gasvoorraden voor het huidige vulseizoen al hoger dan gemiddeld en zijn ze dat nog steeds. Allemaal factoren die ervoor zorgen dat de gasprijzen al maanden aan het dalen zijn en dat zelfs geopolitieke spanningen hier geen veranderingen in kunnen brengen.

Hierdoor is het TTF-maandcontract naar zo’n 23 euro per megawattuur gezakt. Het laagste prijspeil in 34 maanden. Vanwege de huidige economische vooruitzichten lijkt daar voorlopig ook geen verandering in te komen. Net als dat de temperaturen de komende tijd ook niet relatief laag uit lijken te gaan vallen en dat de opmars van hernieuwbare elektriciteitsproductie de gasvraag naar beneden drukt.

Dat de industriële productie nog altijd tegenvalt komt voornamelijk omdat de Europese gasprijzen nog altijd tweemaal zo hoog zijn als voor de Russische inval van Oekraïne en de Amerikaanse gasprijs naar het laagste punt sinds de zomer van 2020 is gezakt. Ook in de VS zijn de temperaturen relatief mild, maar wordt er momenteel vooral veel aardgas gewonnen als bijproduct van de fors gestegen olieproductie.

Het effect op de Europese gasprijzen is minimaal omdat Europa weliswaar veel Amerikaans aardgas afneemt, maar in vloeibare vorm (LNG) en via scheepstransport, welke niet in prijs zijn gedaald. Deze LNG-capaciteit zal de komende jaren groeien, waardoor Europa kan blijven profiteren van de Amerikaanse overcapaciteit.

Wisselende marktspeculatie
Kijkend naar de openstaande speculatieve posities op de TTF-gasmarkt valt Van Cleef twee zaken op. “Als eerste valt op dat het aantal openstaande posities in de loop van 2023 – en dan vooral in het laatste kwartaal – sterk is opgelopen. Als tweede valt op dat de netto positie nagenoeg gelijk is aan nul. Met andere woorden, er zijn net zoveel partijen die een prijsstijging verwachten als partijen die een prijsdaling verwachten.”

Dat het aantal openstaande posities sterk is gestegen wordt volgens Van Cleef door drie ontwikkelingen veroorzaakt. Ten eerste verschuiven de LNG-handelsroutes als gevolg van de Houthi-beschietingen van vrachtschepen in de Rode Zee. Qatar levert daardoor minder LNG aan Europa en meer aan Azië en de VS leveren op hun beurt weer meer LNG aan Europa en minder aan Azië.

De contractuele verplichten kunnen worden doorgeschoven, maar het bijkomende risico moet worden afgekocht. “Dat kan via de TTF-markt. Het zal eraan bijdragen dat de volumes zijn toegenomen”, aldus Van Cleef.

Ten tweede heeft de dalende TTF-gasprijs en de gedaalde prijsvolatiliteit in de afgelopen maanden ervoor gezorgd dat veel marktspeculanten hun posities hebben gesloten. Tegelijkertijd is de bereidheid hierdoor vergroot om nieuwe posities te openen.

Ten derde vermoed Van Cleef dat partijen speculeren op een prijsdaling op de korte termijn, maar tegelijk ook op een prijsstijging op de (iets) langere termijn. “Denk hierbij bijvoorbeeld aan een partij die denkt dat de gasprijs nog verder zal dalen de komende weken of maanden, maar tegelijkertijd het risico wilt hedgen met een long positie voor 2025 of verder. Netto is de positie dus nul, maar de open positie is zowel long als short toegenomen.”