Zo onrustig als het is in het Midden-Oosten, zo rustig is het op de gasmarkt, constateert Hans van Cleef, hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken, in de nieuwste Marktupdate Olie & Gas. Door de bovengemiddeld hoge gasvoorraden en de aanvoer van LNG blijven de gasprijzen – ondanks verschuivende aanvoerroutes – stabiel laag.

De marktprijzen van energie worden door vele factoren bepaald. Het aandeel hernieuwbare energie hierin wordt ook steeds dominanter. Daarnaast is toenemende beweeglijkheid van energieprijzen van invloed op investeringen in hernieuwbare energie. Warmte365 werkt daarom samen met Publieke Zaken om dit scherper te monitoren.

De prijs van een maandcontract schommelt rond de 28 euro per megawattuur en kwam anderhalve week geleden op het laagste punt sinds 31 juli 2023. Dat is uitzonderlijk omdat we ons nog middenin het stookseizoen bevinden, maar kan worden verklaard door de gemiddeld hoge temperaturen en de al genoemde voorraad en LNG-aanvoer.

De Europese gasvoorraad is nog altijd voor 72 procent gevuld, in december 2023 is er 11,1 miljard kubieke meter gas geïmporteerd uit Noorwegen en in januari is er 3,6 tot 3,8 miljard kubieke meter LNG geïmporteerd. De LNG-aanvoer uit Qatar heeft te maken met vertragingen en iets hogere risicopremies vanwege de onrust in het Midden-Oosten, maar kan worden gecompenseerd met extra LNG-aanvoer uit de VS.

In het Midden-Oosten spelen meerdere geopolitieke conflicten met de aanval Hamas op Israël, de Israëlische reactie, de Houthi-rebellen die vervolgens raketten op de aan Israëls bondgenoten gelieerde (vracht)schepen en -tankers schoten en de luchtaanvallen van de VS en het VK op de Houthi-rebellen. Toch lijkt er slechts sprake van een “lichte opwaartse prijsdruk in de oliemarkt” en aanhoudende lage prijzen op de gasmarkt.

“Hoewel dit wel gepaard gaat met lichte prijsstijgingen, lijkt de risicopremie voor verdere escalatie in de regio zeer laag te zijn, zeker als het vergeleken wordt met de periode rond de Arabische Lente (2011-2014). Dit ondanks het feit dat de huidige onrust in het Midden-Oosten, en het blijvende risico op verdere escalatie, een significant risico vormt voor de olie- en LNG-markt”, aldus Van Cleef.

Dat komt volgens hem omdat omvaren via Kaap de Goede Hoop om Afrika heen een goed alternatief is voor het Suezkanaal, dat door (vracht)schepen en -tankers wordt gemeden vanwege de beschietingen van de Houthi-rebellen. Pas wanneer de Straat van Hormuz wordt bedreigd door de geopolitieke spanningen kan dit veranderen. Daar moet de Qatarese LNG immers langs.

Voor LNG is Europa afhankelijk van de VS, Rusland en Qatar. De import van Amerikaans LNG is op de lange termijn niet zeker omdat de Biden-regering de export vanwege het klimaat niet wil uitbreiden en een mogelijke Trump-regering Amerikaans LNG liever op Amerikaanse bodem zou willen gebruiken. Daarnaast wil Europa op termijn ook van Russisch LNG af vanwege de oorlog in Oekraïne. Een beperking van de LNG-aanvoer uit Qatar zou daarom aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor Europa.

Dat zorgt op de langere termijn voor twijfels over de leveringszekerheid, concludeert Van Cleef. “Extra LNG-capaciteit vanuit Qatar zal pas beschikbaar komen vanaf 2026. En waar veel landen inmiddels inzetten op langjarige contracten met het Emiraat, zien we nog steeds terughoudendheid bij de Nederlandse overheid”, stelt hij.

“Hier geldt vooralsnog een voorkeur voor het aankopen op de korte termijnmarkten en het vermijden van langjarige verplichtingen – wat volgens ons vooral langjarige zekerheden zijn.” Ondanks alle Europese klimaat- en energieambities neemt het aardgasgebruik namelijk nauwelijks af.