De provincie Utrecht gaat als eerste overheid in Nederland wereldwijde maatschappelijke kosten van klimaatverandering meewegen in haar beleidsafwegingen en -keuzes, dat meldt de provincie zelf. Ook de toekomstige schade van klimaatverandering zal worden meegenomen. De provincie hoopt dat medeoverheden en marktpartijen het voorbeeld zullen volgen.

De provincie wil niet alleen met de projecten van de provincie, maar ook intern duurzame keuzes maken. Dit komt echter vaak niet terug in de prijs van goederen en diensten, en daar wil Utrecht verandering in brengen.

De provincie heeft het Klimaatverbond Nederland gevraagd te adviseren over de hoogte van een eerlijke CO2-prijs. Dit heeft, mede op basis van onderzoek van het Duitse milieuministerie geleid tot een prijs van 875 euro per ton CO2. Deze prijs zal nu gelden bij kosten-batenanalyses en zal ertoe leiden dat de klimaatimpact veel zwaarder wordt meegewogen.

“Deze CO2-beprijzing is een belangrijk signaal om bij te dragen aan het beperken van klimaatverandering”, aldus Gedeputeerde Huib van Essen van Energietransitie en Klimaat. Met een interne rekenprijs van minimaal 875 euro per ton CO2 legt de provincie de lat hoog, de huidige CO2-prijs ligt volgens Trading Economics op zo’n 85 euro.

EU ETS is nog nooit boven de 100 euro uitgekomen
De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen bedroeg volgens het CBS 168 miljoen ton CO2-equivalenten in 2021. Thijs ten Brinck, Oprichter van WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions, rekent voor dat dit met de Utrechtse rekenprijs 147 miljard zou kosten.

Een rekenprijs van 875 euro is echt buitengewoon hoog. De CO2-prijs binnen het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) wordt alom gezien als het meest verrijkende en ambitieuze CO2-beprijzingsmechanisme dat al breed wordt toegepast in de praktijk, maar de hoogste waarde ooit bereikt is ‘slechts’ 98,01 per ton CO2.

Hans van Cleef, toenmalig senior energie-econoom bij ABN AMRO en nu Head of Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken, legde vorig jaar aan Warmte365 uit dat veel speculanten en bedrijven al rekenen met een CO2-prijs van 100 tot 200 euro. Maar dat blijft nog altijd minimaal een factor vier onder de CO2-prijs die de provincie Utrecht zal gaan hanteren.

“Door klimaatschade te vertalen naar een CO2-prijs worden investeringen met lage CO2-emissies goedkoper”, stelt Klimaatverbond Nederland, die de CO2-prijs voor Utrecht berekende, op zijn website (https://klimaatverbond.nl/ons-werk/co2-beprijzing-2/). “Als een CO2-prijs onderdeel wordt van de totaalprijs van iets – en dat kan op verschillende manieren – wegen we de impact op het klimaat mee in onze besluiten. Dit maakt het voeren van maatschappelijk verantwoord beleid gemakkelijker en laagdrempeliger.”

Dat is natuurlijk waar en het beprijzen voor CO2 is een beproefde en noodzakelijke maatregel om de CO2-uitstoot terug te dringen, maar om nu al met een CO2-prijs van 875 euro per ton CO2 te gaan rekenen maakt alle opties die niet al CO2-neutraal zijn veel te duur. Dat is ook problematisch voor de warmtetransitie.

Hoewel het draagvlak nu eindelijk tractie begint te krijgen en het kabinet concrete beleidsmaatregelen heeft gepresenteerd, zijn de beoogde oplossingen nog lang niet uitstootvrij. Warmtepompen en warmtenetten zijn weliswaar vele malen duurzamer dan aardgas, maar nog zeker niet circulair en CO2-neutraal.

Lees ook: Hoe kan de warmtepomp nog worden verbeterd?

Hetzelfde geldt voor warmtenetten. De gewogen gemiddelde CO2-emissie van grote warmtenetten per geleverde gigajoule neemt al jarenlang af, waardoor de CO2-reductie ten opzichte van cv-ketels blijft toenemen en de gemiddelde duurzaamheidsprestatie van warmtenetten dus ook. De uiteindelijke doelstelling voor warmtenetten in het Klimaatakkoord is een besparing van 70 procent CO2 in 2030.

Het wordt interessant om te zien wat een extreem hoge CO2-prijs gaat betekenen voor de uitrol van warmtepompen en warmtenetten in de provincie Utrecht. Nu al hopen dat alle maatregelen CO2-neutraal zijn lijkt veel te ambitieus en een prijs van 875 euro per ton CO2 legt ook een forse druk op verduurzamende maatregelen.