Het verduurzamen van VvE-gebouwen is niet eenvoudig: over grote aanpassingen of renovaties moeten de eigenaren gezamenlijk besluiten. Voor een VvE komt er daardoor misschien wat meer kijken bij het nemen van maatregelen, maar het kán zeker. Dat laat Jolande Jole zien, die plaatsnam in het bestuur van haar VvE en in korte tijd veel (verduurzamings)stappen heeft genomen.

In 2016 betrad Jole haar appartement in een appartementencomplex in Tilburg. Dat zij al snel het bestuur van de VvE betrad is geen verrassing, eerder was ze al bestuurslid bij een patiëntenvereniging, een vereniging voor mediathecarissen en bij de school van haar kinderen. Volgens Jole leunen veel VvE’s te veel op de beheerder van hun pand als het aankomt op verduurzaming, maar een actief VvE-bestuur zou juist zelf veel kunnen bereiken.

Jole en de andere bestuursleden begonnen met het op orde krijgen van de VvE, met name de financiële gezondheid ervan. Veel geld ging naar het aflossen van leningen en de bijkomende rente. In een grote vergadering werd daarom (met gekwalificeerde meerderheid) besloten die in een keer af te betalen. Dat vraagt een geldbedrag van eigenaren, maar resulteerde vervolgens in lagere maandlasten én de mogelijkheid voor de VvE om te gaan sparen.

Ook was er besloten dat het beheer van het appartementencomplex niet meer in handen moest zijn van een beheerder, maar dat de VvE dat zelf ging doen. Om eigenaren en bewoners te informeren kwam er regelmatig een nieuwsbrief vanuit het VvE-bestuur. “Want anders kunnen zij nooit op de hoogte zijn van wat jij wilt, of kan, of moet”, zegt Jole.  “Je moet eerst die neuzen allemaal een beetje dezelfde kant op krijgen.”

Om bewoners meer te betrekken bij de VvE werden er ook etagevertegenwoordigers in het leven geroepen, vertelt Jole. “Want dan heb je op iedere etage iemand die volledig op de hoogte is en is het veel makkelijker om als bewoner of eigenaar bij zo iemand vragen of klachten neer te leggen. Dat is laagdrempeliger dan dat je naar het bestuur moet stappen.”

Verder ging Jole, samen met een bestuurslid, met alle bewoners in gesprek. Soms bij Jole thuis “Mijn huiskamer is het VvE-kantoor geworden”, andere keren waren ze ‘on tour’ en gingen ze bij de bewoners langs. Dit soort bezoeken zijn volgens Jole goed om bewoners beter te leren kennen en te informeren. “De meeste mensen die in een VVE een appartement kopen zijn zich totaal niet bewust wat een VVE is en wat dat inhoudt”, aldus Jole.

Van het gas af
Toen Jole in 2016 naar het complex verhuisde, had het energielabel D (volgens de oude maatstaven). Er was dubbel glas en de gevels waren geïsoleerd. Een groot voordeel was dat het gebouw al sinds 1984 op stadsverwarming is aangesloten.

De eerste belangrijke verduurzamingsactie die de VvE nam toen zij de regie kregen, was het gebouw verder van het gas af krijgen. Met de aansluiting op het warmtenet is dat relatief goed te doen, zegt Jole. Toch waren er nog een aantal appartementen die nog een aansluiting op een gasgeiser hadden. “Er waren wel tegensputteraars, maar die moeten toch mee als je een vergaderbesluit hebt, er was met een meerderheid gekozen.”

De rest van het gebouw stapte over naar elektrisch koken en nam eventueel nog een elektrische boiler voor warm tapwater. Voor deze elektrificatie was een grotere elektriciteitsaansluiting nodig. Uiteindelijk was het hele gebouw in 2024 van het gas af.

Zo kwam het appartementencomplex naar energielabel B (nieuwe maatstaven). Naast het gebouw liggen nog drie soortgelijke gebouwen die allemaal nog label D, E en F hebben. Verdere plannen zijn om het dubbele glas te vervangen voor HR++ glas. Eerst aan de ene zijde van het gebouw, dan aan de andere, om de investering te spreiden. Dan zijn de belangrijkste stappen genomen, maar eigenlijk kan je nooit zeggen dat het ‘af’ is, zegt Jole, want het onderhoud van het gebouw gaat natuurlijk altijd door. 

Jole: “Wat wij horen is dat het wel veel geld was, maar dat het complex er nog nooit zo goed  heeft uitgezien als nu. Omdat er de afgelopen tijd zoveel gedaan is wat de afgelopen twintig jaar niet gedaan is, dat zien de mensen wel. We zijn in een keer van een complex uit 1968 naar een complex van nu gegaan.”

Advies aan andere VvE’s
Met de informatie en ervaring die zij de afgelopen jaren heeft opgedaan is Jole VvE013 betreden. Dit is een platform voor en door VvE’s in Tilburg, bestaande uit bestuursleden van VvE’s die succesvol hebben weten te verduurzamen en vanuit hun eigen ervaring andere VvE’s kunnen helpen.

Een aanbeveling die Jole doet, is dat het woord ‘verduurzamen’ soms beter niet kan vallen. “Dat woordje landt niet zo bij de mensen. Groot onderhoud waarbij je gelijktijdig verduurzaamt, komt al beter over.” Daarbij zou het helpen om de nadruk te leggen op bijvoorbeeld toegenomen comfort en lagere energiekosten.

Ook vond Jole het belangrijk om de bewoners duidelijk te maken dat je als VvE samen besluiten neemt. Als eigenaar binnen een VvE heb je bepaalde rechten en plichten, het is belangrijk dat die voor iedereen duidelijk zijn. Daarbij helpt het goed om te werken aan de onderlinge band tussen bewoners, dat begint al met simpelweg weten wie er wonen.

Sommige eigenaren verhuren hun woning bijvoorbeeld, Jole bracht deze huurders in kaart en nodigt ze ook uit voor de VvE-vergaderingen. Het in kaart brengen van deze huurders is niet alleen verplicht volgens het splitsingsdocument van de VvE, maar is ook een eerste stap in het betrekken van deze bewoners. Hoewel deze bewoners geen stemrecht hebben binnen de VvE, vindt Jole het wel belangrijk dat zij als bewoners worden betrokken. Verder maakt het bestuur van de VvE altijd kennis met nieuwe eigenaren en gaat even met ze zitten om een informatiemap over de VvE door te nemen.

Maar het belangrijkste blijft volgens Jole om een actieve VvE te hebben. Dat is dan ook een punt waar gemeenten en andere overheden volgens haar op in zouden moeten zetten. “Gemeentes zijn erbij gebaat als VvE’s actiever worden in het kader van verduurzaming. Ze moeten eerst actiever worden, weten waar ze mee bezig zijn, er moet een gesprek mogelijk zijn, er moet informatie zijn, voordat ze überhaupt kunnen beginnen met verduurzamen.” De gemeente Tilburg doet dat al vanuit het VvE Transitiecentrum Brabant (VTCB). Zij bieden bijvoorbeeld gratis cursussen aan voor VvE-besturen uit de gemeente.

“Een goed bestuur, een goed verhaal naar de leden, goed onderzoek vooraf en weten wat er al is gedaan in het complex”. Uiteindelijk begint het allemaal met een actieve VvE, zegt Jole. “Als je eenmaal een actieve VvE hebt en het bewustzijn bij de eigenaren er is, dan gaan dingen veel makkelijker.”