De Belgische energiewaakhond CREG heeft de kosten van verwarmen met warmtepompen vergeleken met verwarmen met fossiele brandstoffen. Zij concludeert dat het voor de meeste Belgische huishoudens duurder is om te verwarmen met een warmtepomp dan met een cv-ketel. Ondertussen is een groot deel van de Vlaamse woningen wel klaar voor de overstap naar een warmtepomp.

Het onderzoek van CREG concludeert dat verwarmen met een warmtepomp slechts voor een beperkte groep mensen goedkoper is dan verwarmen met een cv-ketel. Alleen voor huishoudens die de hoogste warmtepompsubsidie ontvangen én een woning hebben die goed is geïsoleerd, zou een warmtepomp rendabel zijn ten opzichte van de cv-ketel.

Bewoners met middelmatig geïsoleerde woningen hebben minder baat bij een warmtepomp. Hun verwarmingskosten zijn wel lager in vergelijking met een cv-ketel, maar moeten hier bovenop nog wel de investering in de warmtepomp zelf doen. Volgens het onderzoek is het voor Belgen met slecht geïsoleerde woningen, onafhankelijk van welke subsidie zij zouden krijgen, minder rendabel om voor een warmtepomp te kiezen.

Energieprofessor Marten Ovaere maakt in een interview met VRT een belangrijke kanttekening bij het onderzoek. De kans dat een huishouden zowel een goed geïsoleerde woning heeft en ook de hoogste subsidies ontvangt is klein. De hoogste subsidies gaan namelijk naar de lagere inkomens, en de kans dat die doelgroep in een goed geïsoleerde woning met vloerverwarming woont is over het algemeen klein. Zo zouden er in de praktijk weinig huishoudens overblijven waarvoor de warmtepomp een rendabele investering is.

Hoge elektriciteitsprijzen
In België hebben, volgens analyse van DNE Research, 57 op de 1.000 huishoudens een warmtepomp. In Nederland is dat 66 op de 1.000. Net als in de meeste Europese landen het geval was, nam ook in België de verkoop van warmtepompen af: in 2024 werden er zo’n 50.000 warmtepompen verkocht, dat is 50 procent minder dan in 2023.

Die daling in de warmtepompverkoop komt onder ander door hoge elektriciteitsprijzen. Volgens de EHPA zouden de elektriciteitsprijzen (per kilowattuur) in België in 2023 bijna vier keer zo hoog zijn als de gasprijzen.

Zolang verwarmen met gas goedkoper is dan verwarmen met elektriciteit blijft de cv-ketel voor veel huishoudens een meer betaalbare optie dan de warmtepomp. Hogere gasprijzen, bijvoorbeeld door middel van nieuwe emissiehandelsystemen of belastingverschuivingen, kunnen warmtepompen rendabeler maken ten opzichte van de cv-ketel.

Ook onzekerheid over beleid speelt een rol. De politieke onzekerheid zit hem in onderheid over belasting en op warmtebeleid dat werd ingetrokken. Dat zou consumenten terughoudend hebben gemaakt over de aanschaf van warmtepompen.

Woningen zijn warmtepomp-klaar
Eerder liet de VEKA weten dat bijna 70 procent van de Vlaamse woningen klaar is voor de warmtepomp. Van de eengezinswoningen en appartementen zou 35 procent klaar zijn voor een warmtepomp en 33 procent voor een hybride warmtepomp.

Vlamingen kunnen subsidie krijgen voor het installeren van een warmtepomp. De hoogte van die subsidie hangt af van het inkomen en van het type warmtepomp dat wordt geïnstalleerd. De subsidie beslaat maximaal 50 procent van het factuurbedrag, en heeft een basisbedrag tussen de 480 euro (voor een lucht-luchtwarmtepomp) en 6.400 euro( voor een geothermische warmtepomp).

Volgens de studie van CREG zijn die subsidies dus niet toereikend. Om warmtepompen (in België) rendabel te maken, moet het kostenplaatje er dus anders uit komen te zien, inclusief zekerheid daarover op de langere termijn.