Koel, slim en onderhoudsarm: warmtepomp als woningupgrade

25.06.2025 Atse van Pelt Projectleider Energie & Grondstoffen bij Natuur & Milieu

Koel, slim en onderhoudsarm: warmtepomp als woningupgrade

Wie geluk heeft kan een aantal grote aankopen doen in het leven. Bijvoorbeeld een nieuwe keuken, badkamer of auto. De redenen om zo’n aankoop te doen zijn doorgaans esthetiek, status, functionaliteit, noodzakelijke vervanging en comfort. Datzelfde is gaande bij de airco: bijna als vanzelfsprekend zijn er jaarlijks in de afgelopen 5 jaar ruim een kwart miljoen airco’s geplaatst. Let wel, dit is dus zónder subsidie, zónder ondersteunend beleid en zónder terugverdientijd. De belangrijkste reden voor de populariteit: comfort. Door te investeren in een airco, koopt een consument koeling en daarmee extra functionaliteit in je woning die zich doorvertaalt naar een comfortabelere woning.

De cv-ketel meetlat
Hoe anders is dit wanneer we kijken naar de vervanging van de cv-ketel? Warmte had je al en dit wordt vervangen door warmte. Doordat er geen functionaliteit wordt toegevoegd aan de woning, voeren aanschafprijs en formaat de boventoon. Want waarom zou je meer betalen of ruimte inleveren voor dezelfde warmte?

Over het algemeen wordt de warmtepomp langs dezelfde lat gelegd als de cv-ketel. Het apparaat mag niet te veel kosten bij aanschaf en te veel ruimte gebruiken. Vaak vormen geluid en benodigde isolatie ook nog een belemmering. Zo op het oog heeft de warmtepomp op gebied van warmte niet zo veel toegevoegde waarde. Los van een kortere terugverdientijd die vaak niet een doorslaggevende factor is. Want het gaat nog steeds om dezelfde warmte. Een écht interessant aanbod voor de consument, benadrukt de extra functionaliteit van de warmtepomp ten opzichte van de cv-ketel. Bijvoorbeeld hoger comfort, nog lagere kosten en minder onderhoud.

Benadruk extra functionaliteit van de warmtepomp
Bij comfort zit de eerste meerwaarde. Uit verschillende onderzoeken van Milieucentraal en de Installatiemonitor blijkt dat mensen een warmtepomp heel comfortabel vinden. Dit komt vooral door de mate waarin de woning wordt verwarmd maar ook doordat veel warmtepompen ook kunnen koelen. Bij veel warmtepompen is de koelfunctie standaard uitgeschakeld. Sterker nog, de mogelijkheid tot koeling wordt vaak niet eens besproken met de klant, terwijl juist dit een nieuwe waarde voor de klant betekent. Koeling en warmte combineren met je warmtepomp voegt extra functionaliteit toe aan de woning. Ook bespaart het installatie van losse airco’s en dus kosten, ruimte en grondstoffen.

Een andere functionaliteit die elke warmtepomp in Nederland gaat krijgen, is slimme sturing op netbelasting. Dit is voor veel warmtepompmodellen nog toekomstmuziek, maar écht slimme smart grid-ready warmtepompen zijn in opkomst en gaan waarde toevoegen aan woningen. Interessant voor de klant, want naast verwarming en koeling, kan de klant ook geld verdienen door de warmtepomp (automatisch) op de juiste momenten te laten draaien of uit te zetten. Deze behoefte groeit door de beëindiging van de salderingsregeling, waardoor consumenten kosten voor terugleveren aan de energieleverancier moeten gaan betalen. Met een warmtepomp kunnen deze kosten voor een deel voorkomen worden. Dit vermindert ook de behoefte aan thuisbatterijen en voorkomt zo verbruik van schaarse grondstoffen én ruimte in je woning.

Het laatste voordeel van de warmtepomp ten opzichte van de cv-ketel is dat onderhoud minder vaak nodig is en makkelijker digitaal op afstand uit te voeren is. Dit betekent: efficiëntere en dus goedkopere werking van de warmtepomp, langere levensduur, minder onderhoudsmomenten én lagere onderhoudskosten.

De warmtepomp meetlat
De groei van de warmtepompenmarkt is afhankelijk van de mate waarin de warmtepomp kan worden losgetrokken van de cv-ketel meetlat die alleen naar warmte, ruimte en aanschafkosten kijkt. Daarom is het zaak om het apparaat nadrukkelijk als upgrade neer te zetten. Dus voor installateurs om consumenten te vertellen over de koelfunctie van een warmtepomp en dit bij installatie goed in te stellen. Daarnaast is het van belang om een onderhoudscontract op afstand aan te bieden, zodat de consument het gemak hiervan inziet. Daarbij is het ook belangrijk dat meer warmtepompen kunnen inspelen op elektriciteitsprijzen en balancering van het stroomnet om nog meer waarde toe te voegen. Tot slot is het zinvol dat extra functionaliteit binnen de ISDE wordt beloond, door bijvoorbeeld extra subsidie te verlenen op warmtepompen die deze koel en smartgrid-ready functies wel hebben.