Warmtebod versus warmtevraag
12.02.2025 Arjan Muil Senior adviseur bij INNAX

Onlangs kwam de Warmtealliantie (ruim honderd gemeenten, marktpartijen en diverse organisaties) met een ambitieus Warmtebod; een voorstel om duurzaam opgewekte warmte via een warmtenet te gaan leveren voor heel veel woningen. ‘Hoe trekken we de collectieve warmtetransitie vlot’, luidt de slogan. Mooi dat partijen een duurzaam warmtebod doen, maar is er eigenlijk wel een duurzame warmtevraag?
Vraag en aanbod
Op de middelbare school heb ik uit een boek van professor Heertje geleerd dat vraag en aanbod in evenwicht moeten zijn. Als ik het om mij heen aan mensen vraag, dan is er vooral vraag naar betaalbare en comfortabele warmte. En de meeste mensen zijn erg tevreden over het huidige warmte-aanbod, ook al zat het afgelopen jaren soms tegen met een hoge gasprijs. Mijn observatie is dat veel mensen tevreden zijn met wat ze hebben, er is bij bewoners nauwelijks of geen behoefte aan duurzame warmte via een warmtenet.
Wie wil er duurzame warmte?
De slogan van de Warmtealliantie ‘Hoe trekken we de collectieve warmtetransitie vlot’ is dan ook niet bedoeld om bewoners over de streep te trekken. Deze slogan lijkt er veel meer op gericht om de overheid enthousiast te maken. Die vervolgens met allerlei maatregelen bewoners gaat motiveren een aansluiting op een warmtenet te nemen. Daarnaast moeten ook (aandeelhouders van) warmtebedrijven overtuigd worden om te willen investeren.
Voorgestelde maatregelen zijn onder andere subsidies en belastingmaatregelen voor warmtebedrijven en bewoners. Alles uiteraard binnen de kaders van een complex aan regelgeving, efficiënt afgekort met namen als WCW en WGIW. Het Warmtebod staat dus eigenlijk voor dezelfde aanpak als afgelopen jaren, maar dan net een beetje anders.
De vraag is dus helemaal niet of bewoners duurzame warmte willen. De vraag is of de overheid duurzame warmte wil afdwingen en hoe de overheid deze duurzame warmte wil organiseren.
Uitrollen!
Als je doet wat je deed dan krijg je wat je kreeg, is mijn conclusie. Hoe doorbreek je dat? Een interessante geschiedenisles is te vinden in het boek “Een nieuwe wereld” van historicus Auke van der Woud. Midden negentiende eeuw trok de Nederlandse overheid het initiatief naar zich toe om de regie te nemen met uitrollen van allerlei infrastructuren.
Als de Nederlandse overheid het echt belangrijk vindt om woningen via warmtenetten van duurzame warmte te voorzien dan moet deze overheid zelf initiatief en regie nemen om het uitrollen te organiseren. Dat lijkt mij efficiënter dan via allerlei subsidies en belastingmaatregelen (deels buitenlandse) investeerders en aandeelhouders in beweging te krijgen.
Overigens, ook als de overheid initiatiefnemer is, dan nog altijd zal het bedrijfsleven aan zet zijn om de warmtenetten te realiseren en beheren.