Europa First: De Energietransitie als Strategische Noodzaak

12.03.2025 Ad van Bokhoven Senior adviseur bodemenergie en duurzame technieken bij KWA

Europa First: De Energietransitie als Strategische Noodzaak

Terwijl de wereldpolitiek steeds instabieler wordt en geopolitieke spanningen hoog oplopen, is Europa op een cruciaal kruispunt beland. De energietransitie is niet langer alleen een kwestie van klimaat en duurzaamheid, maar ook een geopolitieke en economische noodzaak. Afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit onvoorspelbare regio’s maakt ons kwetsbaar. De oplossing? Europa moet zichzelf op de eerste plaats zetten: Europa First, als het gaat om energieonafhankelijkheid en groene innovatie.

De afhankelijkheid van olie en gas heeft Europa de afgelopen decennia veel gekost. Niet alleen financieel, maar ook in termen van geopolitieke invloed. De energiecrisis die volgde op de Russische inval in Oekraïne toonde pijnlijk aan hoe fragiel onze energievoorziening is. Het kopen van gas op de wereldmarkt betekent afhankelijkheid van regimes die onze waarden niet delen en die energie als geopolitiek wapen inzetten. Europa moet deze kwetsbaarheid minimaliseren door volop in te zetten op duurzame, zelfvoorzienende energiebronnen, zoals zon, wind, waterkracht en bodemenergie.

Een versnelde energietransitie biedt niet alleen strategische voordelen, maar ook economische kansen. De wereld maakt de omslag naar een groene economie, en Europa heeft de kans om hierin een leidende rol te spelen. Investeringen in wind- en zonne-energie, waterkracht, aquathermie, bodemenergie en energieopslag kunnen nieuwe industrieën en banen creëren, terwijl het de afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele brandstoffen vermindert. Dit betekent niet alleen minder invloed van buitenlandse machten op onze energieprijzen, maar ook een sterker, veerkrachtiger Europa.

Critici beweren dat een snelle energietransitie te duur en technisch uitdagend is. Maar de realiteit is dat niets doen ons nog duurder komt te staan, zowel economisch als politiek. Elk miljard dat nu wordt geïnvesteerd in groene technologieën bespaart ons op termijn miljarden aan energiekosten, politieke instabiliteit en milieuschade. Bovendien zal de technologische voorsprong die we kunnen opbouwen, Europa een competitief voordeel geven ten opzichte van andere economische machtsblokken.

Europa First betekent niet isolationisme of protectionisme, maar zelfbeschikking en strategische autonomie. We kunnen het ons niet langer veroorloven om speelbal te zijn van geopolitieke conflicten en marktmanipulaties door olie- en gasproducerende staten. Door te investeren in hernieuwbare energie en slimme technologieën, kan Europa niet alleen haar eigen toekomst veiligstellen, maar ook een voorbeeld stellen voor de rest van de wereld.

De tijd van afwachten is voorbij. Het is tijd voor actie. Niet alleen voor het klimaat, maar voor onze geopolitieke en economische stabiliteit. Europa First – niet uit egoïsme, maar uit noodzaak.

Stappenplan: Hoe Europa de Energietransitie kan Versnellen

  1. Versnelde uitrol van hernieuwbare energie – Overheden moeten grootschalig investeren in zonne- en windenergieprojecten, warmtepompsystemen, en bureaucratische obstakels voor de installatie van deze technologieën wegnemen. Bijvoorbeeld het verruimen van de opslagmogelijkheden van thermische energie in de bodem. Indien hogere opslagtemperaturen worden toegestaan, dan produceren we benodigde warmte in de zomer en benutten deze in de winter. 
  2. Europese energie-infrastructuur verbeteren – Een sterk verbonden elektriciteitsnetwerk binnen Europa moet worden ontwikkeld, zodat overschotten aan hernieuwbare energie efficiënt kunnen worden gedistribueerd tussen lidstaten.
  3. Innovatie en technologie stimuleren – Meer subsidies en investeringen in de uitrol, onderzoek en ontwikkeling van energieopslag en slimme netwerken zijn cruciaal om de transitie haalbaar te maken.
  4. Industrieën vergroenen – Grote industrieën moeten worden ondersteund bij de overstap naar duurzame productiemethoden, bijvoorbeeld door gesubsidieerd integrale besparingsplannen te laten opstellen en deze te laten uitvoeren, en door belastingvoordelen en CO2-heffingen die vervuiling ontmoedigen.
  5. Energie-efficiëntie verhogen – Striktere normen voor gebouwen en transport kunnen de energieconsumptie drastisch verlagen, terwijl subsidies voor duurzame renovaties burgers en bedrijven helpen vergroenen.
  6. Minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen – Het afbouwen van subsidies voor fossiele brandstoffen en het invoeren van hogere belastingen op vervuilende energiebronnen zal de transitie versnellen. Neem bijvoorbeeld een extra belasting op vliegen.
  7. Europese samenwerking versterken – Lidstaten moeten beter samenwerken om energiezekerheid te garanderen en gezamenlijke investeringen in hernieuwbare energie en infrastructuur mogelijk te maken.

Door deze stappen te volgen, kan Europa niet alleen zijn energiezekerheid waarborgen, maar ook een voortrekkersrol spelen in de wereldwijde energietransitie.