De verkoop van warmtepompen is ingezakt, zo blijkt uit het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 24/25 van Dutch New Energy Research en Warmte365, en dat is een teken aan de wand: de verduurzaming van particuliere woningen verloopt langzamer dan gehoopt. Verenigingen van Eigenaren (VvE’s), die verantwoordelijk zijn voor 1,4 miljoen woningen, maken daar onderdeel vanuit. De vaak vrijwillige VvE-bestuurders worstelen met de complexiteit van verduurzamingstrajecten.

Daarentegen maken woningcorporaties meer voortgang: in 2023 investeerden zij meer dan 10 miljard euro in verduurzaming, wat resulteerde in het verbeteren van 150.000 woningen.

Verduurzamen is meer dan alleen energiebesparing. Het is een ingewikkeld proces waarbij veel partijen betrokken zijn en materiaalkeuze een belangrijke rol speelt. Professionele partijen gebruiken vaak standaardoplossingen of gespecialiseerde expertise om deze uitdagingen aan te pakken. Helaas zijn standaardoplossingen niet altijd voldoende en vooral lastig bij renovaties. Dan hebben niet alle partijen toegang tot gespecialiseerde kennis die hen kan ondersteunen.

Technologie als doorbraak
Software en digitalisering kunnen oplossingen bieden om verduurzaming meer standaard en minder complex te maken. Tijdens het Digibouw-congres werd duidelijk dat nieuwe scantechnieken het steeds eenvoudiger maken om bestaande situatie digitaal vast te leggen. En wanneer processen zijn gedigitaliseerd, kunnen ze worden geautomatiseerd, eventueel met machine learning.

Het gebruik van standaarden, zoals IFC 4.2, maakt gedigitaliseerde machine-to-machine (M2M)-communicatie mogelijk. Tijdens het BIM World-congres in München demonstreerde het MOD-platform bijvoorbeeld hoe architectonische ontwerpen direct kunnen worden gekoppeld aan mogelijkheden welke prefab-productiefaciliteiten hebben. Dit maakt het maatwerkoplossingen mogelijk die automatisch leiden tot maakbare productieopdrachten.

Ook op het gebied van documentatie kan digitalisering veel complexiteit wegnemen. Het DigiGo-project Digitaal Link biedt bijvoorbeeld mogelijkheden om materiaalpaspoorten op te stellen en te beheren via M2M-technologie. Dit bevordert hergebruik van materialen en zorgt voor duurzaamheid gedurende de gehele levenscyclus van een gebouw, zie bijvoorbeeld deze video.

Groot en klein
Automatisering vereist een voldoende grote markt. Daarom is het essentieel om standaarden voor gegevensuitwisseling te blijven ontwikkelen en op Europees niveau kaders op te stellen. Overheden en grote marktspelers spelen hierin een belangrijke rol. Deze partijen hebben ook vaak toegang tot deze software om het proces te standaardiseren en te vereenvoudigen.

Het merendeel van de marktpartijen in de verduurzaming van particuliere woningen bestaat uit echter MKB-bedrijven. Om echt vaart te maken, moeten technologieën breed toegankelijk zijn voor alle partijen. Dit zorgt ervoor dat zowel grote als kleine spelers kunnen bijdragen aan de verduurzamingsopgave en zo gezamenlijk de doelen bereiken.