De opslag van waterstof is een belangrijk vraagstuk in het kader van de energietransitie, met name omdat Nederland streeft naar een netto nul broeikasgasuitstoot in 2050. Een van de methoden die wordt overwogen voor de opslag van waterstof is het gebruik van zoutcavernes. Het HyStock-project in Oost-Groningen werkt aan het realiseren van de veiligheid en ontwikkeling van grootschalige waterstof opslag in Nederland.

Zoutcavernes zijn ondergrondse holtes in zoutlagen. Ze bieden een afgesloten omgeving die potentieel geschikt is voor de opslag van gassen zoals waterstof. Het zout kan als een natuurlijke barrière fungeren, terwijl de diepte van de caverne een constante druk en temperatuur kan bieden.

Nederland heeft als doel om de broeikasgasemissie in 2050 naar netto nul te reduceren. Waterstof, met name geproduceerd uit duurzame bronnen, wordt gezien als een mogelijke bijdrage aan deze verduurzaming. Echter, het aanbod en de afname van waterstof zijn niet constant, wat de behoefte aan opslagoplossingen vergroot.

Het HyStock-project
HyStock is een project waarbij Gasunie en EnergyStock samenwerken om een waterstofopslagfaciliteit te ontwikkelen in Zuidwending, nabij Veendam. Deze locatie wordt al meer dan tien jaar gebruikt voor de opslag van aardgas in zoutcavernes. Het project heeft als doel om in 2028 een eerste caverne operationeel te hebben en na 2030 nog drie extra cavernes te ontwikkelen.

Boorgat A5 is de eerste caverne die zijn definitieve vorm en grootte zal bereiken in 2023. Deze caverne zal de basis vormen voor de eerste grootschalige waterstofopslag en is technisch gereed gemaakt door Nobian, een in Delfzijl gevestigde producent van onder meer zout.

Boorgat A8 speelt een cruciale rol in het testen en meten van de veiligheid en haalbaarheid van waterstofopslag. In 2021 en 2022 worden hier uitgebreide metingen en controles uitgevoerd om de effecten van waterstof op materialen, het milieu en technieken te begrijpen. Het boorgat heeft een diameter van 30 centimeter en bestaat voor een deel uit een stalen buis en voor een deel uit een gat in de zoutlaag. Hier wordt onder andere onderzocht wat het effect van waterstof is op de gebruikte materialen, het cement en de zoutwand.

Volgens de huidige planning zal de eerste caverne (A5) in 2028 operationeel zijn, met de overige cavernes gepland voor na 2030. De faciliteit zal openstaan voor alle partijen die geïnteresseerd zijn in het opslaan van waterstof.

Veiligheid van technologie
Veiligheid is een cruciaal aspect bij de opslag van waterstof. Volgens HyStock is waterstofopslag in zoutcavernes veilig, maar omdat het de eerste waterstofopslag in een Nederlandse zoutcaverne betreft, worden er uitgebreide controles uitgevoerd. Het project stelt: "We doen het veilig of we doen het niet."

Er worden metingen en controles uitgevoerd om de effecten van waterstof op materialen, het milieu en technieken te begrijpen. Pas als is aangetoond dat het veilig is, zal het project verder gaan met de ontwikkeling van grootschalige opslag.