Isolatiemateriaal komt voor in alle soorten en maten: glaswol, EPS, houtvezel, of een van de andere talloze opties. Hoewel isoleren sowieso een positieve invloed heeft op het energielabel van je woning, zijn er ook keuzes die de milieu-impact van je isolatie beïnvloeden. Joost van der Waal, oprichter en eigenaar van Isoleerbewust, vertelt aan Warmte365 wat de impact is van ecologisch isoleren.

Momenteel maken ecologische materialen minder dan 5 procent uit van de totale isolatiemarkt, daar mag volgens Van der Waal verandering in komen. “Het gaat voor mij niet over minder slecht doen, maar gewoon goed doen. Glaswol en steenwol hebben weinig CO2-uitstoot tijdens de productie, maar dat betekent dat er wel CO2-uitsoot is. Synthetische isolatie materialen zoals EPS stoten sowieso ook CO2 uit. In ecologische isolatiematerialen wordt per saldo meer CO2 opgeslagen dan uitgestoten tijdens de productie, waardoor het een positieve milieu-impact heeft.”

Ecologisch materiaal
Er zijn verschillende type ecologische isolatiemateriaal, zoals vlas, houtvezel, hennep, stro en schapenwol. Van der Waal beoordeelt verschillende materialen onder andere aan de hand van de Environmental Product Declaration (EPD). Dit label geeft informatie over de milieu-impact tijdens de levenscyclus van het product.

Vaak wordt isolatiemateriaal gekozen aan de hand van de RD-waarde, dat het isolerend vermogen van het materiaal weergeeft. Dit wordt berekend door de dikte van het isolatiemateriaal te delen door de lambdawaarde (de mate waarin isolatiemateriaal warmte geleidt). Volgens Van der Waal is dit echter een te beperkte graadmeter, omdat onder andere de faseverschuiving van isolatiemateriaal niet wordt meegerekend. Faseverschuiving geeft een indicatie van hoelang warmte erover doet voordat het door isolatiemateriaal heen gaat. Een langere faseverschuiving heeft echt een positief effect op de temperatuur binnenshuis.

“Maar je wil het de consument ook niet te ingewikkeld maken met nog een extra ‘term’. Faseverschuiving maakt vooral in het dak een groot verschil. Onder andere houtvezel, stro en cellulose geven bij een dikte van 16 cm in een schuin dak een faseverschuiving van rond de 8 uur tegenover een faseverschuiving bij glaswol met dezelfde dikte van 3 uur. Dat is nogal een verschil. Idealiter heb je een faseverschuiving van 8 tot 12 uur”, vertelt Van der Waal.

Waarom ecologisch?
Naast de opslag van CO2 hebben ecologische isolatiematerialen geen negatieve gezondheidseffecten, en het jeukt niet aan de handen tijdens de installatie. Van der Waal vertelt echter ook over de keerzijde van ecologisch isoleren: “Ecologische isolatiematerialen zijn dikker dan synthetische materialen, waardoor het meer ruimte inneemt. Daarnaast heeft het een lagere brandklasse. En vinden muizen het fijn om nestjes te maken in de vezels van ecologische isolatie materialen. Maar dat vinden ze ook van de vezels in glas- en steenwol”

Van der Waal vertelt verder: “De brandklasse gaat over de volledige opbouw van je huis, daar kan je bepaalde keuzes in maken. Ecologische materialen verkolen, waardoor de brand minder snel overslaat. Andere materialen zoals glaswol smelten juist weer weg bij hoge temperaturen. Voor de brandveiligheid kan je ook bepaalde keuzes maken door bijvoorbeeld een geschikt type afdekplaat te kiezen.”

Daarnaast produceren mensen vocht door hun adem, door te koken, te wassen of te douchen, wat uiteindelijk deels in de isolatie van je huis komt te zitten. Synthetische materialen zijn vaak zeer dampremmend: dat wil zeggen dat vocht minder makkelijk naar buiten kan, maar wanneer er vocht in zit dit ook vast blijft zitten. Ecologische isolatiematerialen bufferen vocht en kunnen dit naar buiten transporteren of teruggeven aan het binnenklimaat wanneer dit weer droger is.

Is ecologisch duurder?
De prijs van ecologische materialen ten opzichte van niet-ecologische isolatiematerialen verschilt per product. “Houtvezel is de prijsknaller onder de ecologische isolatiematerialen, het wordt aangeboden op de meeste verkooppunten en het is makkelijk te installeren. De prijs hiervan is vergelijkbaar met de prijs van steenwol, maar het is nog niet zo goedkoop als glaswol. Maar het scheelt niet veel meer”, legt Van der Waal uit.

“De prijs voor ecologische isolatiematerialen in matvorm zijn vergelijkbaar met synthetische materialen. Alleen zijn de arbeidskosten lager bij synthetische materialen omdat het vaak minder tijd kost om te installeren doordat het stijve platen zijn of wordt gespoten. Maar de prijs van ecologische inblaasisolatie in vergelijking met de prijs van synthetische inblaasisolatie kan zelfs al goedkoper.”

Daarnaast is er voor ecologische isolatie ook een subsidie beschikbaar. Bovenop de ISDE subsidie die een woningeigenaar kan aanvragen voor het isoleren van zijn of haar woning, krijgen woningeneigenaren sinds het nieuwe jaar per vierkante meter een toeslag wanneer ze kiezen voor ecologisch isoleren (de MKI-bonus). Met de subsidie komt de prijs voor ecologische isolatie meer in de buurt van de prijs van glaswol. Van der Waal verwacht dan ook dat ecologische isolatie steeds meer aandacht zal krijgen.

Een overwogen keuze
“Ik vind het vooral belangrijk dat mensen bewust zijn van het bestaan van ecologische isolatie materialen. Momenteel bestaat mijn klantenkring nog vooral uit milieubewuste mensen, maar uiteindelijk wil je dat de grote massa hiermee aan de slag gaat. Ik verwacht dat ecologisch een vlucht gaat nemen wanneer meer mensen bewust worden van de opties, wanneer de prijs door middel van schaal wordt gedrukt, en wanneer het koudwatervrees wegvalt”, aldus Van der Waal.

Van der Waal vertelt verder: “Ik snap dat mensen kiezen voor glas- en steenwol, dat is wat ze kennen, het is makkelijk verkrijgbaar en het is goedkoper. Maar ik raad mensen aan om de tijd te nemen van een gemiddelde Netflix-aflevering om zich te verdiepen in hun keuze van isolatie. Mensen kiezen bijvoorbeeld voor glaswol zonder te weten dat het hitte niet buitenhoudt in de zomer, terwijl houtvezel bijvoorbeeld drie keer langer het huis koel houdt. Wat je ook kiest, het is belangrijk om te weten wat de voor- en nadelen zijn.”

“Ik pleit er echter voor om alles zo natuurlijk mogelijk te doen, wij hebben immers zelf ook een natuurlijke oorsprong. Synthetische materialen werken niet met ons mee. Ik geloof erin dat we dicht bij onze natuur moeten blijven.”