In 2023 zijn er in Duitsland een recordaantal van 356.000 warmtepompen verkocht, dat melden de Duitse brancheorganisaties Bundesverband Wärmepumpe (BWP) en Bundesverband der Deutschen Heizungsindustrie (BDH). Dit betekent voor het tweede jaar op rij een groei van ruim 50 procent. Tegelijk waarschuwen BWP en BDH dat “onwaarschijnlijk” is dat het positieve momentum zal doorzetten. Beleidsonzekerheid en gesubsidieerde gasprijzen zorgen voor twijfels bij geïnteresseerde consumenten.

Het aantal verkochte warmtepompen zit in Duitsland al twee jaar sterk in de lift. Waar er in 2021 nog 154.000 warmtepompen werden verkocht, waren dit er al 236.000 in 2022 en 356.000 in 2023. Twee jaar op rij een groei van ruim 50 procent. Waar de verkoop van bodemgekoppelde warmtepompen al jaren stabiel is, stijgt de verkoop van lucht-water-warmtepompen in toenemende mate.

“In de nasleep van de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne beschouwen consumenten een schone, een duurzame en zekere warmtevoorziening wordt zeer belangrijk geacht. De hoge gasprijzen maakten de overstap ook snel economisch haalbaar. Als gevolg hiervan schoot de omzet in de eerste helft van 2023 omhoog – met een stijging van ongeveer 100 procent vergeleken met het jaar ervoor”, aldus Claus Fest, CEO van de BWP.

“Mensen willen uiteraard de overstap maken, mits de omstandigheden goed zijn. Maar het zeer destructieve en misleidende debat over de Bouwenergiewet en het lange wachten op het nieuwe financieringskader hebben de markt merkbaar lamgelegd, vooral in het laatste kwartaal. 2024 mag niet een verloren jaar zijn voor de warmtetransitie.”

In Nederland viel de verkoop van warmtepompen ook tegen in het laatste kwartaal, zo bleek uit een recent bericht van de Vereniging Warmtepompen. Door de dalende gasprijs voelen veel huishoudens minder urgentie om over te stappen op een elektrisch verwarmingssysteem. In Duitsland heeft het debat over de nieuwe verwarmingswet voor veel controverse rondom warmtepompen gezorgd.

“De omzettrend is dalend sinds juni 2023. De meest recente inzinking in december 2023 is bijzonder alarmerend: vergeleken met het voorgaande jaar noteerden we in december een omzetdaling van ruim 40 procent. Helaas is dit precies waar we al sinds de zomer voor waarschuwen op basis van het dalende aantal financieringsaanvragen”, zegt Martin Sabel, directeur van de BWP.

“Als de algemene omstandigheden niet verbeteren en de politiek niet actief ingrijpt, verwachten we dat de omzet in 2024 gelijk zal blijven of zelfs zal dalen. Om het klimaat te beschermen is er echter geen uitstel mogelijk, dus we hebben een voortzetting van het goede momentum van de vorige twee jaren nodig.”

Eerlijk speelveld met aardgas noodzakelijk
Om het warmtepompmomentum weer aan de gang te krijgen moeten Duitse politici werk maken van een nieuw financieringskader stellen BWP en BDH. De elektriciteit die een warmtepomp gebruikt wordt in Duitsland twee keer zwaarder belast dan aardgas. “Dit gaat simpelweg over het creëren van eerlijke concurrentievoorwaarden”, aldus Sabel.

“Iedereen die momenteel een warmtepomp installeert, bespaart al veel CO2 dankzij het hoge aandeel gratis omgevingswarmte en beschermt zich daarmee tegen stijgende CO2-prijzen voor fossiele brandstoffen. Tegelijkertijd missen consumenten het doorslaggevende, intuïtieve argument als ze naar de huidige energieprijzen kijken. Pas als de verhouding tussen de gas- en elektriciteitsprijzen één op tweeënhalf of minder is, wordt de overstap naar een warmtepomp voor velen echt aantrekkelijk.”

Wanneer dit politiek wordt geregeld zou de sectordoelstelling van 500.000 geïnstalleerde warmtepompen per jaar gehaald moeten kunnen worden, zo stellen de brancheorganisaties. “De industrie heeft de afgelopen jaren laten zien dat zij klaar is voor de consequente productieopvoering”, zegt Fest.

“Het heeft zwaar geïnvesteerd in het uitbreiden van de productie- en trainingscapaciteiten en heeft zich voorbereid op de opvoering van de warmtepomp. Als we zouden uitgaan van onze capaciteiten, zou de doelstelling van 500.000 warmtepompen, overeengekomen met de federale overheid, dit jaar haalbaar zijn. De industrie heeft laten zien dat de noodzakelijke klimaatbeleidsdoelstelling van 6 miljoen warmtepompen in 2030 gehaald kan worden.”