Om het elektriciteitsnet te ontlasten, kunnen inwoners van Veenendaal subsidie krijgen voor slimme energietechnieken in hun woning. Denk aan een warmtepompboiler, zonneboiler of slimme laadpaal die helpt piekbelasting te verminderen. De regeling, opgezet door Duurzaam Veenendaal, moet bijdragen aan een efficiënter energieverbruik en lokale netcongestie tegengaan. Kjeld van Pieterson en Margriet Liemburg, adviseurs energietransitie bij de gemeente, leggen uit hoe de subsidie werkt en welke voorwaarden eraan verbonden zijn.

De subsidie slim energieverbruik is een initiatief van het energieprogramma van de gemeente Veenendaal. Veenendalers kunnen subsidie van de gemeente krijgen voor het installeren van, onder andere, een slimme warmtepompboiler, een zonneboiler, een warmtesysteem met opslag en een slimme laadpaal. De technieken moeten ervoor zorgen dat er zo min mogelijk stroom van het net wordt afgenomen tussen 16:00 en 21:00 uur en dat er zo veel mogelijk eigen opgewekte energie gelijktijdig gebruikt wordt. Op deze momenten is de belasting van het net namelijk vaak het hoogst. Ook is het mogelijk voor bewoners om hun eigen idee in te brengen. Hiervoor heeft de gemeente een checlist opgesteld.

Sinds kort is er een nieuwe iteratie van de subsidie regeling van start gegaan. De gemeente liep er namelijk tegenaan dat mensen huiverig waren om de nieuwe technieken in te passen zonder dat ze zeker wisten dat de subsidie nog beschikbaar zou zijn nadat ze hun project hadden afgerond. Daarom heeft Gemeente Veenendaal besloten om subsidie toe te kennen als mensen aan de gestelde verplichtingen voldoen en het bedrag te reserveren, direct bij de aanvraag om deze vervolgens uit te keren als de installatie is afgerond. Zo hoeven de bewoners zich geen zorgen te maken dat de subsidiepot leeg is wanneer hun project is afgerond.

Het is hierbij zelfs mogelijk om de subsidie met terugwerkende kracht te krijgen. Liemburg stelt dat: “We zouden het jammer vinden als mensen vooruitlopen en innovatief zijn, maar dan eigenlijk niet de voordelen van subsidie kunnen krijgen. En we willen deze voorbeelden ook graag als inspiratie aanrijken voor andere inwoners.”

De bewijslast voor de subsidie is met ingang van de nieuwe regeling iets aangescherpt. Zo moeten er foto’s worden geleverd van voor en na de installatie. Daarnaast heeft Gemeente Veenendaal het liefst dat de installatie is gedaan door een erkend installateur. Het gaat er echter om dat een externe partij wordt overtuigd van de slimme inregeling en de net-ontlastende kwaliteit van de installatie. De externe partij is Energieloket Veenendaal, welke wordt beheerd door Energie Samen Foodvalley.  Hier werken onafhankelijke energie-adviseurs die de aanvragen keuren

Energie onder de aandacht
Een belangrijk aspect van de subsidie is de communicatie hierover. Van Pieterson en Liemburg vertellen dat ze graag de innovatieve technieken onder de aandacht brengen om zo een zaadje te planten bij de andere bewoners. Zo vertelt van Pieterson: "Iemand had een elektrische boiler, wat natuurlijk niet heel efficiënt is en flink bijdraagt aan netcongestie. Maar zij hebben die boiler buiten het net om aangesloten en gebruiken overtollige zonnestroom om warm water op te wekken. In dat geval wordt het juist wel weer een slimme oplossing."

Het is voor mensen die de subsidie krijgen toegewezen dan ook een verplichting om één keer aan een communicatie-uiting mee te werken, zoals een video van hun installatie, een interview of een korte social media post. Van Pieterson: “Dat is natuurlijk een hele mooie manier om bekendheid geven aan die regeling en ook andere te inspireren hiervoor.”

Laadpalen wel en batterijen niet
De thuisbatterij valt niet onder de gesubsidieerde technieken. “Batterijen kunnen bijdragen aan het verminderen van netcongestie maar ze kunnen het ook verergeren. Dat gebeurt allemaal op de energiemarkt, wat voor consumenten natuurlijk heel fijn is, want je verdient er geld aan. Voor ons als gemeente is dat wat minder fijn en voor Stedin ook niet”, legt van Pieterson uit. De thuisbatterij probeert zichzelf terug te verdienen door te handelen op de onbalansmarkt en de day-aheadmarkt. Hoewel dit kan zorgen voor het terugbrengen van schommelingen op de nationale markt, kan het lokale net hieronder lijden als alle batterijen in Veenendaal dit op hetzelfde moment gaan doen.

Slimme laadpalen vallen wel onder de subsidieregeling, mits kan worden bewezen dat ze slim zijn ingeregeld om het net te ontlasten door bijvoorbeeld screenshots van de inregeling of een bewijs van de installateur. Het gaat erom dat juist het slimme gedeelte van de laadpaal wordt gestimuleerd legt van Pieterson uit. Hij gaat verder: “Het gaat er echt puur om dat hij niet tussen 16:00 uur en 21:00 uur volle bak vermogen trekt. Als iedereen die elektrische auto inplugt is dat funest voor het net natuurlijk.”

De rol van de gemeente
Van Pieterson en Liemburg geven graag aan andere gemeentes mee dat als ze dergelijke subsidies willen opstellen, ze het beste gewoon een lijst met technieken moeten maken die ze zouden willen stimuleren en de lijst gaandeweg uitbreiden als de situatie hierom vraagt. “Het is helemaal niet heel ingewikkeld. Dus je moet eigenlijk gewoon ergens beginnen”, stelt van Pieterson.

In gemeente Veenendaal staat verduurzaming hoog op de agenda. Zo heeft Veenendaal het eerder genoemde Energieloket, dat mensen ondersteunt bij het verduurzamen van hun huis, en zijn er op dit moment zijn ongeveer 2.100 woningen aangesloten op warmte en koeling via een collectief energiesysteem met een warmtecentrale. In de Veenendaalse wijk Groenpoort wordt een nog warmtecentrale gebouwd, met een innovatief warmteopslagsysteem, die 930 nieuwe woningen van CO2-neutrale warmte gaat voorzien. 

Op de vraag waarom Veenendaal de verduurzaming zo belangrijk vindt antwoord Liemburg het volgende: “Als gemeente moeten en willen we graag verduurzamen en daarnaast in 2050 energieneutraal en aardgasvrij zijn. Met het programma Energie Neutraal Veenendaal hebben we een sterk plan staan, waar gedreven collega's – zowel binnen de gemeente als daarbuiten – hard aan werken."