Nederland heeft nog een lange weg te gaan richting klimaatneutraliteit in 2050. Het klimaatplan beschrijft op welke manier Nederland de komende jaren aan deze doelen gaat werken. Wat schrijft het klimaatplan 2025-2035 over de energiesector?

De voornemens die in het Klimaatplan beschreven worden, moeten een visie duidelijk maken voor de lange termijn en daarmee voor consistent beleid in de komende jaren.

Het kabinet heeft enkele uitgangspunten gekozen waar beleid de komende jaren binnen moet passen. Ten eerste gaat dat om een rechtvaardige energietransitie. Om de energietransitie rechtvaardiger te maken zullen de grootste vervuilers het meeste moeten betalen, dragen mensen bij naar draagkracht en moet er bij het maken van beleid rekening worden gehouden met verschillende groepen in de samenleving.

Ten tweede is ‘economisch perspectief’ een belangrijke pijler in het klimaatplan: verduurzaming moet plaatsvinden op zo’n manier dat de economie goed kan blijven concurreren met de rest van Europa. Het Kabinet wil daarom inzetten op innovaties en energie-onafhankelijkheid.

Ook maatschappelijke initiatieven moeten de komende jaren meer ruimte krijgen. Een lokale energietransitie, in bijvoorbeeld energiecoöperaties en sportverenigingen, zou verschillende voordelen bieden én kan inspirerend werken voor volgende duurzame projecten.

Daarbij moeten duurzame transities, zoals de energietransitie, rekening houden met andere duurzaamheids-issues, zoals biodiversiteit. Soms gaan maatregelen hand in hand, maar ze kunnen elkaar ook tegenwerken. De energietransitie heeft bijvoorbeeld baat bij zonnepanelen, windmolens en batterijen, maar het produceren en recyclen daarvan maakt de route richting circulariteit weer lastiger.

Netcongestie door de warmtetransitie
In de gebouwde omgeving zal netcongestie voorlopig een uitdaging blijven, wat de keuze voor warmtenetten aantrekkelijker kan maken dan meer netbelastende alternatieven zoals all-electric oplossingen, stelt het Klimaatplan. “Om met meer zekerheid de doelen te halen is het essentieel dat de groei in warmtepompen doorzet en dat warmtenetten, waarvan de uitrol nu nog achterloopt op de doelstellingen, gerealiseerd worden in de wijken waar collectieve warmte de verduurzamingsoptie is met de laagste nationale kosten.”

Netcongestie zal worden aangepakt met het Landelijk Actieprogramma Netcongestie, waaronder maatregelen vallen zoals het flexibel gebruiken van warmtepompen en elektrische auto’s en het slim timen van industrie.

Ook voor het aantrekken en opleiden van voldoende en goed geschoold personeel loopt al een actieplan. Maar naar verwachting zal er een personeelstekort blijven voor technici, onderzoekers en monteurs, waar dan ook rekening mee wordt gehouden in beleidsplannen. Bovendien zal er een verschuiving plaatsvinden van minder werkgelegenheid in de fossiele sector en juist meer in de hernieuwbare energie.

Een verandering ten opzichte van het vorige klimaatplan is dat meer Nederlanders vinden dat klimaatverandering een urgent probleem is en dat er actie nodig is om er wat aan te doen. Daarbij wordt rechtvaardigheid belangrijker gevonden en worden de baten van klimaatbeleid, zoals een lagere energierekening, energieonafhankelijkheid en betere gezondheid worden steeds vaker gezien.

Een andere verandering is de inzet op kernenergie: “Naar aanleiding van het Hoofdlijnenakkoord is dit met €1,2 mld. verlaagd i.v.m. een naar rato bezuiniging op waterstof en batterijen en met €9,5 mld. verhoogd voor investeringen in kernenergie”

Zonne-energie nog altijd essentieel
Het klimaatplan benoemt dat duurzame technieken zich in snel tempo blijven ontwikkelen. Zonne-energie blijft essentieel. De verwachting is dat vooral batterijen zich nog technologisch zullen veranderen, bijvoorbeeld in levensduurverlening.

Zonne-energie zal een steeds groter aandeel innemen in de Nederlandse elektriciteitsmix. In 2030 zal naar verwachting 80 procent van de elektriciteitsmix bestaan uit zon en wind. Vanaf 2030 mogen kolencentrales niet meer gebruikt worden voor elektriciteitsopwek en in 2035 wil het kabinet een CO2-vrije elektriciteitssector hebben.

55 procent reductie in 2030
Het eerstvolgende doel staat gepland voor 2030: dan moet er 55 procent minder CO2-uitstoot zijn. Waarschijnlijk zal Nederland ook voor 2040 een tussendoel stellen van 90 procent CO2-reductie. Dit nieuwe Klimaatplan, en toekomstige klimaatplannen, zullen de route moeten schetsen naar klimaatneutraliteit in 2050: “De nieuwe energievoorziening moet niet alleen schoon zijn, maar ook voldoende betrouwbaar, betaalbaar, veilig, gezond en ruimtelijk inpasbaar”