Aan de rand van Almere ligt een eiland dat bestaat uit 520 zonnecollectoren. Met deze installatie wordt warm water geleverd aan de woonwijk Noorderplassen-West. Het experimentele project is begonnen in 2010 en heeft sindsdien wisselende resultaten geboekt.

Zoneiland Noorderplassen is een van de grootste zonnecollectoren-installaties van Nederland. Het eiland heeft een grootte van 15.000 vierkante meter, ongeveer drie voetbalvelden, en is aangesloten op 2500 huishoudens. Sinds 2010 voorziet energieleverancier Vattenfall daarmee voor 10 procent in de warmtebehoefte van de Almeerse wijk Noorderplassen-West.

Jaarlijks wordt er ruim 9.000 gigajoule aan warmte opgewekt door de 520 collectoren die op het zoneiland liggen. De zonnecollectoren zetten zonlicht om in warmte, en verwarmen zo het water dat door de installatie stroomt tot meer dan 90 graden Celsius. Dat is anders dan bij zonnepanelen, die zetten zonlicht om in elektriciteit.

Het zoneiland levert met 10 procent slechts een kleine bijdrage aan de warmtevoorziening van de wijk Noorderplassen-West. De rest van de warmte is afkomstig van stadswarmte van de warmtekrachtcentrale in Diemen, die zorgt dat er ook warmte is als de zon niet schijnt en in de winter. Door gebruik te maken van deze duurzame warmtebronnen ligt de CO2-uitstoot van de wijk zo’n 57 procent lager dan wijken waar op gas wordt gestookt.

Het opvallende ontwerp van het zoneiland is vooral een esthetische keuze geweest, laat een woordvoerder van Vattenfall weten: “Er bestond de wens bij de samenwerkende partijen om van het zoneiland een markante toegangspoort voor de nieuwe wijk Noorderplassen-West te maken. Met deze wens is rekening gehouden door een kenmerkend rond ontwerp met een busbaan er doorheen.”

Wisselende resultaten
Vattenfall laat weten dat de resultaten van het project wisselend zijn. Het eerste jaar overtrof het zoneiland zijn verwachtingen met een hoge warmteproductie, maar andere jaren viel de opbrengst juist tegen. Na zowel meevallende als tegenvallende jaren heeft Vattenfall vooral geleerd dat de productie van zonnewarmte van het eiland in Almere sterk verschilt per dag, week en jaar.

Daarnaast blijkt het zonnepark meer onderhoud nodig te hebben dan aanvankelijk werd gedacht, zo zegt de woordvoerder. “De sterk wisselende zoninstraling en daarmee snelle opwarming en afkoeling van panelen en leidingen blijkt op sommige plekken sneller tot schade te leiden.”

Vattenfall laat weten geen nieuwe plannen te hebben voor vergelijkbare projecten: “Omdat grootschalige zonnecollectoren relatief veel ruimte vergen en weinig warmte produceren in de winter, als de vraag naar warmte het hoogste is, hebben wij op dit moment geen plannen voor het ontwikkelen van nieuwe grootschalige warmteopwek met zonnecollectoren of het uitbreiden van het bestaande zoneiland in Almere.” In 2023 werd er nog groot onderhoud aan het zoneiland gepleegd. Daarmee is het zonnepark klaar om nog minimaal zeven jaar warmte te produceren.