De Nationale Duurzame Huizen Route is een onafhankelijk platform, waar meer dan tweeduizend huiseigenaren hun ervaringen delen over isoleren, energieopwekking, aardgasvrij verwarmen of andere duurzame maatregelen. Een keer per twee jaar organiseren ze de verkiezing van het Duurzaamste Huis van Nederland, vertelt Anniek Rijksen, projectmanager bij het platform. En ook dit jaar zijn er weer veelbelovende winnaars uit de verkiezing naar voren gekomen.

“De campagne is bedoeld om de meest aansprekende voorbeelden uit te lichten en huiseigenaren een podium te geven. Een vakjury heeft de deelnemende woningen verdeeld in zes woningcategorieën op basis van woonoppervlakte en bouwjaar en vervolgens beoordeeld op basis van toekomstbestendigheid, materiaalgebruik, energieverbruik, creativiteit, comfort en maatschappelijke impact”, aldus Rijksen.

De jury verkoos een monumentale kerk uit 1879 tot Duurzaamste Huis van Nederland 2024. Het vrijstaande huis werd verbouwd tot gasloze woning. Het huis is goed geïsoleerd en maakt gebruik van een bodemwarmtepomp in combinatie met een buffervat.

Bewoners Margreet van Klaveren en Ruben Reinderman vertellen over hun ervaringen: “We hebben een rigoureuze verbouwing achter de rug waarbij we een monumentaal pand met maatschappelijke bestemming hebben omgevormd naar een gasloos woonhuis. We hebben prachtige HR++-voorzetramen in dezelfde vorm als de oorspronkelijke stalen ramen en warmtepompen in cascade-opstelling.”

Speerpunten van de jury
Jappe Zijlstra, onderzoeker bij Milieu Centraal en jurylid voor de verkiezing van het Duurzaamste Huis van Nederland, vertelt hoe de jury de winnaars heeft beoordeeld: “Een warmtepomp installeren en zonnepanelen plaatsen zijn heel goede stappen, maar niet genoeg om het duurzaamste huis te worden. Het beperken van de energievraag door te isoleren en ventileren waren net zo belangrijk als duurzame opwek van warmte en het slim kiezen van materialen en technieken.”

“Ideeën zoals het passief door de zon opwarmen en koel houden werden gewaardeerd, omdat het wat meer aandacht vergt dan een bodemwarmtepomp installeren die kan verwarmen en koelen. Daarnaast was houtstook geen favoriet van de jury, vanwege de luchtkwaliteit en de overlast die het kan geven voor de buren”, legt Zijlstra uit.

Daarbij beoordeelde de jury woningen binnen verschillende categorieën, vertelt Zijlstra. “Een nieuwbouwwoning is veel makkelijker zuinig en aardgasvrij te maken dan een bestaande oudere woning, dus voor nieuwbouwwoningen lag de lat wat hoger. Daarnaast zijn kleinere woningen zoals appartementen veel moeilijker om goed te verduurzamen, dus die hadden een streepje voor.”

Een mooi voorbeeld hiervan is de jury- en publiekswinnaar van de provincie Zuid-Holland, een appartement uit 1935 in Rotterdam. Jury- en publiekswinnaar provincie Zuid-Holland verkiezing Duurzaamste Huis van Nederland 20

“Ondanks een vereniging van eigenaren die niet meewerkte, lukte het toch om de woning heel zuinig te maken. Bovendien had een enkele inzending een bestaande woning echt goed verduurzaamd met een klein budget. Dat zijn voorbeelden die we ook in de schijnwerpers wilden, omdat zulke koplopers rolmodellen zijn voor zoveel bewoners die geen groot gezinsbudget hebben, maar wel stappen willen zetten. Juist zij laten zien dat iedereen het kan”, laat Zijlstra weten.

Publiekswinnaar
Daarnaast mocht ook het publiek een winnaar aanwijzen. De publiekswinnaar was een vrijstaande woning uit 2022, in Gulpen. Het huis is volledig duurzaam en circulair gebouwd. Naast het gebruik van een water-water-warmtepomp in combinatie met een warmtewisselaar en zonnepanelen bestaat de woning volledig uit ecologische bouwmaterialen zoals hout, leem en biologisch stro. Bewoners Paul en Lieve Rutten reageren: “We hebben een ideaal woonklimaat met een positief energiesaldo. Alle opgewekte energie wordt gebruikt om onder andere het huis en het zwembad te verwarmen en om onze elektrische auto’s op te laden.” Aan andere verduurzamers geven ze dan ook het advies om zoveel mogelijk natuurlijke, regionale producten en diensten te gebruiken.