De verkopen van airco’s of lucht-lucht-warmtepompen zitten in de lift nu veel Nederlanders ontdekken dat ze, buiten het voordeel van een koel huis bij hitte, ook kunnen verwarmen en ze zo kunnen besparen op de gasrekening. Toch is niet elke Nederlander enthousiast.

Uit onderzoek van Milieu Centraal bleek afgelopen jaar namelijk dat 60 procent van de Nederlanders geen plannen heeft een airco aan te schaffen. Als reden geven ze de hoge aanschafkosten en het onnodige energieverbruik aan. Bijzondere cijfers, want na een koude winter, waar menigeen een hartverzakking of zelfs slapeloze nachten kreeg van de gasrekening, kun je je ook voorstellen dat er toch wat mensen bedachten dat een airco, waarmee je natuurlijk ook kunt verwarmen, een oplossing zou kunnen zijn minder gas te verstoken. En dat het nog voordeliger uitvalt als er ook zonnepanelen op het dak liggen.

Boom, ventilator, zonwering en isolatie
Puk van Meegeren, programmamanager bij Milieu Centraal, legt het uit. “Een deel van de mensen begint te beseffen dat het verstandig is om eerst maatregelen te treffen om de hitte buiten je huis te houden. Daarom schaffen veel Nederlanders eerst liever buitenzonwering of goede isolatie aan. En voor wie er ruimte voor heeft is een boom voor je warmste raam ook zo’n gouden tip. De afgelopen jaren is het vertrouwen dat deze maatregelen helpen om het huis koel te houden gestegen.”

De mensen die volgens het onderzoek echt teleurgesteld zijn, zijn diegene die dachten een goede aankoop te doen met een mobiele airco. “Dat is pas echt zonde van het geld, want deze apparaten brengen vaak net zoveel warmte binnen als dat de airco koelte blaast”, beweert Van Meegeren.

Koelen op zonnestroom
Mensen met zonnepanelen zouden kunnen denken: ‘mijn airco draait op zonnestroom’. Is dat terecht? Van Meegeren: “Het mogelijke overschot aan zonnestroom is er midden op de dag. Het gebruik van de airco zal vaak óók laat op de dag en in de avond zijn. De kans is groot dat de airco een groot deel van de tijd een mismatch heeft. Bovendien: de milieubelasting is niet alleen het stroomverbruik, maar ook het materiaalverbruik van de airco als extra apparaat in huis en, niet te vergeten, de koudemiddelen.”

Maar kun je het energieverbruik van de airco als koeling in de zomer dan niet wegstrepen tegen de energiebesparing van de airco in de winter? Van Meegeren: “Een woning met centrale verwarming op gas zou met een split-unit airco in de woonkamer ‘hybride’ verwarmd kunnen worden. Je vervangt met een airco op een redelijk zuinige manier een deel van de verwarming op gas door verwarming op stroom. Als daarbij de airco met mate voor koeling wordt gebruikt, zal er al met al een milieuvoordeel zijn. Maar deze hybride oplossing is lastig door te trekken naar een eindoplossing voor aardgasvrij verwarmen voor alle huizen, het is hooguit geschikt voor kleinere woningen.”

Lees ook: airco's zijn goede oplossingen voor woningen met een laag aardgasverbruik

‘Er is een heldere norm voor koeling nodig’
Maar er is wat gaande, waardoor je anders naar airco’s zou kunnen kijken. Klimaatverandering is geen toekomstvoorspelling maar is al aan de gang. Extreme hitte komt nu ook in Nederland voor. Bewoners krijgen last van een te hoge binnentemperatuur, en zoeken naar oplossingen. Voor sommige mensen vormt hitte een gezondheidsrisico, een koel huis is dan noodzakelijk. Van Meegeren: “We kunnen niet meer om klimaatadaptatie heen. In sommige woningen en voor sommige (kwetsbare) mensen is actieve koeling nodig. Niet als beginpunt, maar als sluitstuk.”

Van Meegeren: “Er is een heldere norm nodig over welke temperatuur ‘te warm in huis’ is. De equivalent van ‘zet de verwarming op maximaal 19’ zou kunnen zijn ‘zet je airco niet kouder dan 27’. In Spanje worden veel meer airco’s gebruikt dan hier en daar mag in overheidsgebouwen, warenhuizen, bioscopen en horeca de airco niet kouder staan dan 27 graden Celsius. In Nederland zet twee op de drie mensen hem kouder. Daar is dus nog wel wat winst te boeken als het gaat om energiezuinigheid.”

Lees ook: Een op de acht woningen heeft een airco, is dat een goede ontwikkeling?