Acht jaar geleden werd de eerste variant van de roadmap warmteopslag gepresenteerd. In de roadmap uit 2016 werd vooral gesproken over technologieën zoals phase changing materials en thermochemische materialen. Inmiddels hebben meerdere toepassingen het ontwikkelingsveld betreden en is er een behoefte ontstaan aan een roadmap die kijkt naar verschillende schaalgroottes en de niet-technische inzichten in het ontwikkelpad van warmteopslag. Om die reden presenteren TKI Urban Energy, de RVO en TNO binnenkort een onderzoek naar het vernieuwen van de innovatie roadmap warmteopslag voor de gebouwde omgeving in Nederland.

In een webinar ligt Ruud Cuypers, onderzoeker duurzame energiesystemen bij TNO, het onderzoek toe. De roadmap moet een  strategisch plan vormen dat de technische en niet-technische randvoorwaarden beschrijft om op korte, middellange en lange termijn, om op deze manier verschillende warmteopslagtechnologieën in veelvoud in de gebouwde omgeving toe te kunnen passen.

De essentie
Momenteel vinden er meerdere ontwikkelingen plaats op het gebied van warmteopslag maar de marktintroductie staat nog in de kinderschoenen, vertelt Cuypers. Volgens de onderzoekers verdient warmteopslag wél die plek in de markt.

Warmte heeft een groot aandeel in het finale energiegebruik in de gebouwde omgeving. Daarmee biedt warmteopslag enerzijds de kans het totale aandeel van duurzame energieverbruik te vergroten. Door warmteopslag te koppelen met andere duurzame bronnen kan de vraag en het aanbod van duurzame warmte worden geoptimaliseerd.

Aan de andere kant kan warmteopslag mogelijk een rol spelen in het verminderen van effecten van congestie op het netwerk, door overtollige elektriciteit op te nemen, om te zetten in warmte en op te slaan. Daarmee kan warmteopslag een rol spelen om de kosten van netverzwaring te drukken of uit te stellen.

Met de roadmap willen de onderzoekers een breed gedragen overzicht bieden van alle verschillende technologieën. Volgens Cuypers zorgt een systematische aanpak ervoor dat er een heldere een haalbare eindsituatie ontstaat. Daarnaast kan de roadmap worden opgenomen in de Routekaart Energieopslag van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Ook hoopt Cuypers dat het onderzoek oproept tot nieuwe samenwerkingen en het delen van kennis.

Aanbevelingen uit de roadmap
In de roadmap worden verschillende technologieën besproken aan de hand van hun technology readiness level (TRL), beoogde toepassing, niet-technische randvoorwaarden, knelpunten en potentie in Nederland, aan de hand van deze criteria  wordt er een verwacht ontwikkelpad opgesteld.

Aan de hand van de roadmap worden er in de webinar een aantal conclusies getrokken voor de ontwikkeling van warmteopslag. Ten eerste moet warmteopslag financieel gewaardeerd worden. Momenteel draagt de eindgebruiker de kosten voor opslag maar ervaart deze niet perse de voordelen. Zodra dit wel het geval is kan warmteopslag worden ingezet als flexibiliteitsmiddel. Op nationaal niveau kan je volgens het onderzoek tot de laagste maatschappelijke kosten komen wanneer warmteopslag ook een bredere rol gaat spelen in het energiesysteem.

Daarnaast stelt het onderzoek dat de regels de realiteit moeten blijven volgen. Volgens Cuypers is de regelgeving momenteel nog vooral gericht op elektriciteit en gas, om deze reden kan warmteopslag nog niet voldoende worden meegenomen in het balanceren van vraag en aanbod.

Cuypers wijst ook op een aantal structurele acties die ondernomen moeten worden op warmteopslag een succes te laten worden. Er zijn volgens hem subsidies nodig om technologieën met TRL 5 tot 8 door te ontwikkelen. Wanneer een technologie TRL level 9 heeft is de innovatie is technisch en commercieel gereed. In deze fase moeten er volgens Cuypers ook extra investeringen worden gedaan om technologieën op de markt te brengen om daarmee grootschalige markttoepassing te bewerkstelligen. Cuypers zegt ook dat de internationale samenwerking op het gebied van warmteopslag moet worden versterkt door middel van een langjarige programmatische aanpak.