Gisteren is de langverwachte Wet collectieve warmte (Wcw) ingestemd door de Tweede Kamer. De warmtesector is blij dat er met deze wet nieuwe stappen gemaakt kunnen worden in de warmtetransitie. Tegelijkertijd benadrukken verschillende organisaties het belang om betaalbaarheid van warmtenetten te blijven waarborgen.

De Wcw is met een grote meerderheid van de Tweede Kamer ingestemd. GroenLinks-PvdA, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, VVD en BBB stemden voor.

Door de sector wordt de instemming van de Wcw gezien als mijlpaal in de warmtetransitie, of op zijn minst als een stap in de goede richting. Met de nieuwe wet moeten de kosten voor de gebruikers van warmtenetten lager zijn, en gebaseerd zijn op de kosten. Gemeenten en provincies krijgen de regierol voor de uitrol van warmtenetten, en warmtenetten moeten grotendeels publiek eigendom worden.

“Na jaren van onzekerheid ligt er nu een fundament voor duurzame, collectieve warmte,” aldus Energie Nederland voorzitter Cora van Nieuwenhuizen. De Wcw kan helpen bij het herstellen van vertrouwen in de warmtetransitie en waarborgt publieke belangen zoals betaalbaarheid, duurzaamheid en leveringszekerheid.

Siward Zomer, voorzitter Energie Samen, reageert: “De eerste gesprekken die ik samen met mijn team over een nieuwe warmtewet voerde gaan ver terug. Wij zijn enorm blij dat er na al die jaren er eindelijk een wet is aangenomen waar de basisprincipes van de gemeenschapseconomie stevig in verankerd zijn. Winst is niet langer het hoofddoel voor iets dat gemeengoed is of hoort te zijn, zoals de aanleg van een warmtenet. Hierdoor zal het draagvlak voor warmtenetten gaan groeien, daar ben ik van overtuigd. Dat politiek Den Haag dit nu zo breed steunt gaat niet alleen voor de energietransitie veel gevolgen hebben, maar zal ook richting geven in heel veel andere domeinen.”

Jinny Moe Soe Let, Directeur Beleid en Communicatie bij Netbeheer Nederland: "Een breed aanbod van energiebronnen maakt ons energiesysteem robuuster en betaalbaarder. Een grotere inzet op warmtenetten betekent een lagere druk op het elektriciteitsnet, dus daar zijn we erg blij mee. Het maakt ons minder afhankelijk van andere landen en zorgt voor flexibiliteit in een integraal energiesysteem."

Directeur van Buurtwarmte Petra Lettink reageert: “Wat ontzettend fijn dat deze wet erdoor is en er veel politiek draagvlak is voor datgene wat wij bij buurtwarmte doen: samenwerken aan duurzame en betaalbare warmte in de buurt. De warmtetransitie raakt een ieder thuis en in de portemonnee. Met de aanname van deze wet kunnen we nog meer vaart zetten achter lokale, eerlijke en toekomstbestendige warmte-oplossingen.”

Minister Hermans
“Vandaag is een enorme stap gezet richting de toekomst van warmtenetten: de Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft de nieuwe Wet collectieve warmte aangenomen. Met warmtenetten kunnen we Nederlandse huizen en gebouwen verwarmen met restwarmte uit bijvoorbeeld fabrieken, energiecentrales of uit de aarde”, schrijft Hermans.

“De nieuwe wet zorgt voor eerlijke prijzen, betrouwbare levering en duurzame bronnen. Uiteindelijk verwachten we dat een derde van de Nederlandse huishoudens wordt aangesloten op een duurzaam warmtenet. Met meer warmtenetten verminderen we de druk op het stroomnet en worden we minder afhankelijk van energie uit het buitenland.”

Betaalbaarheid waarborgen
Hoewel de warmtesector blij is met de instemming van de Wcw, uiten verschillende partijen ook dat er naast de invoering van deze wet nog meer moet gebeuren voor een geslaagde warmtetransitie.

"Om warmtenetten op gang te krijgen, hebben alle partijen een sterke behoefte aan heldere spelregels, voldoende uitvoeringskracht, geborgde investeerbaarheid en betaalbaarheid", zegt Moe Soe Let. "Het aannemen van de nieuwe warmtewet is hierin een cruciale eerste stap. Nu moeten we ook stappen gaan zetten op de betaalbaarheid en investeerbaarheid van warmtenetten."

Jeroen Sanders, technisch directeur bij Enexis, ziet de Wcw als een mijlpaal waarmee er kan worden doorgepakt met de energietransitie, maar benadrukt daarbij het belang van betaalbaarheid: “Maar deze wet slaagt pas echt als de warmtetransitie ook betaalbaar blijft voor de klant. Dat is de volgende cruciale stap. Het vraagt om voldoende middelen, zodat we warmtenetten kunnen ontwikkelen waar ze de beste oplossing zijn en de energierekening voor huishoudens betaalbaar blijft.”

Energie Nederland voorzitter Cora van Nieuwenhuizen stelt: “De wet legt een solide basis, maar vraagt om zorgvuldige uitvoering. Energie-Nederland roept de Eerste Kamer op de wet nu ook zo spoedig mogelijk te behandelen, zodat de wet echt van start kan gaan.” 

Minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans, zal voor de zomervakantie de wet indienen voor behandeling in de Eerste Kamer. Waarschijnlijk zal de Wcw per 1 januari 2026 ingaan.